Wat is dat eigenlijk, natuurlijk gedrag bij vogels? Misschien dat veel mensen denken dat een vogel van nature in een nestkast gaat broeden of dat een boerenzwaluw altijd al in een boerenschuur broed. Het zit in ieder geval wel in de natuur van sommige vogels om holtes te zoeken om in te broeden. Die holtes hoeven niet op een natuurlijke manier ontstaan te zijn. Wat dat betreft zijn vogels opportunisten als het gaat om het vinden van een broedplek.

Natuurlijk gedrag bij vogels

Dit voorjaar was het weer meerdere keren raak met spreeuwen die bij ons huis een broedplaats zochten. Gefladder in de kachelpijp en gerommel in de afvoerbuis van de afzuigkap, een koolmees in de brievenbus. Dat sta ik allemaal niet toe. Dus timmer ik een prachtige nestkast voor het dier op korte afstand van die afzuigkapbuis. De spreeuw zit er direct bij, dus ik denk:”Spreeuw in het bakkie”. Niet dus, want een paar dagen later blijkt een stel bonte vliegenvangers de kast in gebruik te hebben genomen.

Wat ik overigens erg leuk vind. De bonte vliegenvanger heeft één groot nadeel, het zingt het saaiste liedje van alle vogels in onze tuin. Je word er helemaal dol van. Dat is bij de spotvogel, die ik de laatste week bij mijn huis hoor zingen, wel anders. Die heeft een rijk zangrepertoire. Waar de spreeuw gebleven is? Ergens onder de dakpannen/platen denk ik.

Op zoek naar holtes

Veel vogels maken dus gebruik van holtes in bomen, zand of rotsen. En dat valt in een keurig geordend landje als Nederland niet mee. Bomen in het buitengebied waar holtes in zitten, worden al gauw aangemerkt als risicovol voor de mens en worden als zogenoemde risicoboom omgezaagd. Ook in de bossen werden in het verleden bomen die niet recht en gezond waren gekapt. Dat is nu gelukkig anders. Bomen met holtes worden nu in kaart gebracht en gekoesterd. Daar huizen boommarters, spechten, boomklevers, holenduiven, eekhoorns, mezen, enzovoort.

Broeden op een boomstam

Waar wil ik nu naar toe. Waar broedt een ooievaar normaal gesproken? Op zo’n paal met een, door mensen geprefabriceerd nest. Daar gooien de ooievaars nog een vracht takken bij en broeden maar. Of op een schoorsteen van een huis of fabriek, of op een bovenleiding van de trein en noem nog wat van die vreemde plekken. Daarom is het zo mooi om te zien dat in een gebied, Hart van Drenthe, waar Staatsbosbeheer streeft naar natuurlijkheid en ruimte bieden aan natuurlijke processen, een ooievaar gaat broeden op een boomstam.

Die boom staat in een moerasgebied, de Elperstroom. Dat is natuurlijk gedrag. Dus die dieren zien ook dat het daar steeds meer gaat lijken op spontane natuur en gaan hun gedrag daar naar aanpassen. Of ga ik nu te ver? Ik ben bang van wel. Maar zo zit deze ooievaar midden in een rijk voedselgebied te broeden. Volop kikkers en muizen. Tenminste, als het niet weer zo’n droge, lange, hete zomer wordt. Dat zou voor de natuur negatief uitpakken.