Bomen leiden een verborgen leven (foto: Ernst Dirksen)

Het thema van de 83ste Boekenweek is Natuur. Van 10 tot en met 18 maart bloggen de Drentse boswachters over hun favoriete boek. Met vandaag: boswachter Lizette Wolf dompelt zich onder in het verborgen leven van bomen.

“Ik ben gek op boeken. Niets is fijner dan ’s avonds nog een poosje met een boek in de handen op de bank te zitten. Ik lees gemiddeld drie of vier boeken tegelijk. De een wat informatiever, de ander over iets in de natuur en vaak nog een luchtiger, lekker wegleesboek. Vaak ligt er nog een to-do stapeltje dat steeds groter kan worden als ik er niet op let.

Zo las ik vorig voorjaar Het verborgen leven van bomen van Peter Wohlleben. Ik had er verschillende dingen over gehoord en werd daardoor erg nieuwsgierig naar dit boek. De één noemde het wat te zweverig en de ander was juist erg positief. Ik vond het vooral erg openbarend. Peter neemt je mee in de wereld van de bomen, maar dan veel verder dan wij over het algemeen zelf kunnen waarnemen. Hij heeft het over bomen die vriendschappen hebben, familiebanden, dat zelfs eigenschappen hebben als reuk en smaak. Alles wetenschappelijk onderbouwd, maar op een heel toegankelijke en leuke manier beschreven. Je gaat op een heel andere manier naar bomen kijken.

Communicatie via geur

Zo geeft Peter in het stukje over de taal van bomen het volgende voorbeeld: op de Savannes in Afrika vreten giraffes van de schermacacia’s. Als reactie hierop slaan de acacia’s binnen een paar minuten gifstoffen op in hun blad. De giraffes vinden dit niet lekker en trekken door naar de volgende boom. Maar niet de dichtstbijzijnde: ze lopen een stuk verder. De aangevreten acacia geven namelijk een gas af, waarmee ze soortgenoten in de buurt waarschuwen. Deze bomen slaan dan ook gauw gifstoffen op in hun blad. Onze eigen beuken en eiken doen dit ook, maar dan tegen bijvoorbeeld rupsen. Bomen kunnen dus blijkbaar met elkaar communiceren via geur.

Help je buren

Bomen gaan ook relaties aan. Dit doen ze ondergronds. Ze vormen hele netwerken via de wortels en het schimmelnetwerk dat daaraan verbonden is. Zo wisselen ze voedingsstoffen uit. De buren helpen in nood blijkt de regel te zijn. Natuurlijke bossen zijn volgens Wohlleben dus eigenlijk een superorganisme, net zoals honingbijen en mieren. Een boom alleen is weerloos overgeleverd aan weer en wind, maar samen zorgen ze voor een heel ecosysteem. Het loont dus om voor je buren te zorgen als ze het slechter hebben, want daarmee zorg je voor jezelf. Verbazingwekkend vind ik dat als ik naar zo’n bruine stam kijk. Er gebeurt zoveel waar ik geen weet van heb, echt een verborgen leven.

Ik zal verder niet teveel verklappen uit het boek. Het is juist een leuke ontdekkingstocht om het zelf te lezen. Voor degenen die het boek al kennen, raad ik aan eens te kijken naar de TEDTalk van Suzanne Simard. Ze heeft onderzoeken gedaan naar communicatie tussen bomen in Canada.”

Het verborgen leven van bomen; wat ze voelen, hoe ze communiceren- ontdekkingen uit een onbekende wereld, Peter Wohlleben, ISBN 9789400507326