Goudhaantje

Op jonge leeftijd ben ik begonnen met het kijken en luisteren naar vogels in mijn geboortestad Coevorden. Ik mocht als kleine meid regelmatig mee vogelen met mijn grote broer. We slopen over zandpaden waar volop konijnen rond huppelden, bespiedden reeën en gingen tegen schemer luisteren naar de bedelroep van ransuil-jongen in een dicht sparrenbosje bij recreatieplas de Huttenheugte.

We woonden aan de rand van het Van Heutzpark en hadden een grote tuin. Elke vogel werd genoteerd; de spotvogel was een jaarlijks terugkerende broedvogel bij de buren, de kuifleeuweriken foerageerden in de straat en vanuit mijn bed luisterde ik naar de karakteristieke en uitbundige zang van de nachtegalen in het park. Samen met mijn moeder deed ik later broedvogelmonitoringsronden in en buiten Coevorden. Tjonge wat heb ik daar veel rondgefietst en gelopen, wat een rijkdom aan vogels toentertijd (jaren 70/80 vorige eeuw).

Casette

Het herkennen van vogels aan hun zang, leerde ik geleidelijk. Met een cassetterecorder ging ik op pad, zang opnemen, afdraaien en dit vele keren herhalen. Onderwijl uren turen naar dat vogeltje die de muzikale tonen maakte. Tot het liedje echt tussen de oren zat. De bosrietzanger was een uitdaging (vele dagen aan besteed) en de fluiter een makkie. Rond mijn zestiende jaar ben ik in Coevorden gestopt met vogelen, de lol was eraf. De dichte bosjes in het Van Heutzpark waren gerooid en/of de onderbegroeiing verwijderd. De zandpaden verdwenen op het platteland, evenals overhoekjes en bosjes. De Huttenheugte werd volgebouwd met huisjes, schaalvergroting vond plaats op het boerenland. De vogels verdwenen.

Mijn bagage aan vogelkennis, opgedaan in mijn jeugd, nam ik mee naar mijn nieuwe woonplaats in Hooghalen. Fanatiek begon ik in mijn nieuwe omgeving met een BMP plotje (broedvogelmonitoringsgebied) in het Hart van Drenthe; het Heuvingerzand inventariseren op broedvogels. Dit heb ik jaren gedaan, tot ik het gevoel kreeg en ook bleek uit de verzamelde gegevens, dat de vogels achteruit gingen. Het aantal goudhaantjes daalde drastisch en de grauwe vliegenvanger verdween. Althans dat dacht ik. Al snel merkte ik ook dat de sprinkhanen en krekels ‘verdwenen’. Ik hoorde ze niet meer. Geen moerassprinkhaan en zompsprinkhaan meer in de Elperstroom. En waar waren de trommelspinnen gebleven die ik elk jaar hoorde tikken op de bladeren langs een ven in de boswachterij Grolloo?

Het feit dat mijn gehoor geleidelijk aan achteruitging, kwam in eerste instantie niet in mij op. Totdat ik op een gegeven moment naast vogelaars stond te luisteren en ik de zang van diverse vogels miste, piepjes en roepjes die de anderen wel hoorden.

Goudhaantje

Een gehoortest bevestigde de sluimerende achteruitgang van mijn gehoor. De audicien vertelde geruststellend dat het best meeviel en ik nog geen gehoorapparaat nodig had. Echter het horen van diverse vogels waaronder het goudhaantje, zit er niet meer in. De hoge toontjes verdwijnen als eerste. Een aftakelend proces dat met het ouder worden te maken heeft.

Stoppen met vogelen?

Vorig jaar waren we met het natuurprogramma ROEG! in Polen. We kregen een eenmalige kans om poelsnippen te zien en te horen. Deze soort is zo zeldzaam, een buitenkansje, a once in your life time. Ontberingen horen bij het doen van waarnemingen in de natuur: een eind rijden, een uur door moeras ploeteren, lange tijd staan wachten. Alles voor die ene kans. Iedereen was in staat van opwinding toen we in het bijna donker nog vaag iets omhoog zagen springen; de balts van de poelsnip. Maar dan het geluid; het hele ROEG!-team was in staat van opwinding, het moet iets bijzonders zijn. Behalve ik, geen enkele strofe kwam binnen, het was stil, een diepe teleurstelling. Vanaf dat moment van desillusie besloot ik te stoppen met vogelen, ik kijk voortaan alleen nog maar naar de grond.

Gehoorapparaat

Vorig jaar kwam mij ter ore dat er onder oudere KNNV-leden weer enthousiaste mensen in de vroege ochtenduren vogels gingen inventariseren. Wel met een speciaal hulpmiddel: een geavanceerd gehoorapparaat. Sinds een paar weken ben ik ook drager van dit gehoorapparaat. Een hele dure aanschaf maar ik ben er ongelooflijk blij mee. Alle dagen brengt dit gehoorapparaat mij in staat van opwinding. Nooit geweten dat de roodborst zo mooi kon zingen. Ik hoor onbekende en bekende piepjes, gisteren voor het eerst barmsijsjes gehoord en de goudhaantjes zijn er weer! Bij een aantal soorten moet ik wel weer opnieuw leren de vogels aan het geluid te herkennen. Opnemen en oefenen, dit keer met de telefoon en appjes die helpen met het determineren.

Elke dag is het een plezier om het veld in te gaan en nu helemaal in het voorjaar, als het concert buiten weer losbarst. En ik kijk weer omhoog, turend in de kronen van de bomen en struiken, zoekend naar die muzikale talenten!

Boswachter Pauline Arends