Schillenveen met Amerikaanse vogelkers begroeiing op de randzzone

Het Schillenveen is een fraai ven om te beleven, gelegen aan een bosrand en met fraaie wandelpaden rondom. Bovendien bevat het ven een mooi hoogveen met eenarig wollegras, kleine veenbes, lavendelhei en diverse soorten veenmos. Ook leven er veel dieren in het ven, zoals diverse kenmerkende soorten libellen en een zeer grote populatie heikikkers. De zuidoostelijke rand van het ven bestond uit een goed ontwikkelde heidebegroeiing met een qua oppervlakte hoog aantal reptielen. Deze rand wordt helaas al jaren bedreigd door het oprukken van Amerikaanse vogelkers.

De strijd tegen de “Amerikanen”

Dit probleem is tijdig onderkend door Staatsbosbeheer en we zijn al een tijdje bezig om de ‘Amerikanen’ te verwijderen. In eerste instantie gebeurde dat door de jonge boompjes er uit te trekken, maar op zeker moment werden ze afgezaagd met de bosmaaier. Dit afzagen heeft al een aantal jaren plaatsgevonden en leek tot op heden de beste oplossing.

Het moet anders

Sinds september dit jaar loopt Robert Atema, student aan Van Hall Larenstein te Leeuwarden, stage bij Staatsbosbeheer in de Kop van Drenthe. Hij heeft oa. als opdracht om een oordeel te vellen over de waterstanden in het Schillenveen. Hij kijkt daarbij ook naar de randzone en kwam daar de weelderige Amerikaanse vogelkersbegroeiing tegen. In een tussentijdse evaluatie van zijn stage signaleerde hij dit en kwam met vragen over het beheer van de venrand. De conclusie is eigenlijk dat het huidige beheer met de bosmaaier eerder méér dan minder Amerikanen oplevert. Het bosmaaien in de winter zorgt er wel voor dat de bovengrondse delen tijdelijk uit het zicht zijn, maar de wortels groeien vrolijk verder en lopen het jaar daarop weer uit. Bovendien komen er ook nog steeds nieuwe exemplaren bij. Dat is niet wat wij willen, want het doel hier is de heide te beschermen en behouden. We willen geen vogelkersbos! Het moet dus anders.

Plan van aanpak

Een ander beheer toepassen is helaas niet zo eenvoudig in een venrand, met een redelijk kwetsbare begroeiing en een ven ernaast met een begroeiing die nog veel gevoeliger is voor veranderingen. Maatregelen om Amerikaanse vogelkers te beheren, zijn intensieve (druk)begrazing met bijvoorbeeld schapen, met de hand uittrekken, stobbenfrezen, ringen waarbij de sapstroom wordt doorbroken of het afzagen, wat nu gebeurt. We zijn er intussen proefondervindelijk achter gekomen dat afzagen hier niet werkt. Op voorhand lijken intensieve begrazing en het uittrekken ook niet aan de orde vanwege de kwetsbaarheid van de vegetatie en de aanwezige reptielen. Blijven over het frezen van alle stobben en/of ringen van de vogelkers. Dit laatste geeft een minder mooi beeld omdat er dode stammen ontstaan.  En dat is het punt waar we nu zijn, nadenken over de laatste twee beheersmaatregelen, een plan van aanpak maken en daarna de uitvoering. Wat er uiteindelijk ook uitkomt, één ding is zeker: we willen minder Amerikanen bij het Schillenveen.

Boswachter Roelof Blaauw en Robert Atema