LHEE – Het is echt voorjaar. Steeds meer planten komen tevoorschijn of beginnen te bloeien, knoppen staan op springen en sommige struiken en bomen tonen al blad. Ook de reptielen zoals adders zijn nu uit hun winterslaap ontwaakt en liggen in de zon op te warmen, want het zijn tenslotte koudbloedige dieren. Ze bereiden zich ook voor om zich voort te planten.

De eerste hagedissen heb ik al gezien. In Nederland kunnen we vier soorten aantreffen. Het zijn net minidraakjes met een prachtig pantser van schubben. En als ze gepakt worden, kunnen ze zelfs hun staart loslaten. Deze blijft daarna nog een poos bewegen om de aanvaller af te leiden waarna de staartloze hagedis een veiliger heenkomen zoekt. Na een paar maanden groeit er weer een nieuwe staart, al is die door het ontbreken van staartwervels niet zo mooi als de eerste.

Hazelworm
In Drenthe komen drie soorten hagedissen voor. Drie soorten lijken op ‘echte’ hagedissen. De hazelworm lijkt eerder op een slang, maar is dus een pootloze hagedis.

Soms krijg ik van bezoekers te horen dat ze een salamander hebben gezien. Meestal vraag ik dan of het geen hagedis was. Beide is mogelijk, maar in heidegebieden is de kans op een hagedis veel groter. Kroop het dier langzaam of was hij in een flits verdwenen? Meestal blijkt het dan om een hagedis te gaan, maar welke?

Twee soorten in het Dwingelderveld
In het Dwingelderveld komen alleen de levendbarende hagedis en de hazelworm voor. De eerste kun je bijna in heel het gebied vinden, terwijl de hazelworm er een zeldzaamheid is. Jaarlijks worden er maar enkele gezien. De levendbarende hagedis dankt zijn naam aan het feit dat de jongen in een vlies geboren worden die bij de geboorte meteen knapt. De jongen zijn daarna meteen zelfstandig.

In Drenthe komt op sommige plekken ook nog de zandhagedis voor. Onze grootste soort, waarvan het mannetje gedurende de paringstijd prachtige groene flanken krijgt. Het vrouwtje begraaft haar eieren op zandige plekken waarbij zonnewarmte zorgt dat de eieren rijpen. Als de jongen volgroeid zijn, graven ze zich uit en zoeken een veilige plek.

De vierde Nederlandse hagedissensoort komt alleen op een paar plekken in Maastricht voor: de muurhagedis. Deze loopt daar over de oude stadsmuren. Het zijn slanke hagedissen die zich bij onraad snel kunnen verstoppen in de vele spleten. De eitjes worden afgezet onder stenen of in het zand begraven. Vorig jaar had ik het geluk deze soort in de Eifel, in Duitsland, te kunnen fotograferen op de muur van een oude uitkijktoren.

Dus breng je een bezoek aan één van onze Drentse natuurgebieden en zie je in een flits een salamander wegschieten, dan weet je dat het één van boven beschreven hagedissen is.

Boswachter Albert Henckel