Onlangs las ik een artikel over mossen, die zich over de gehele wereld kunnen verspreiden doordat minuscule kleine delen mee worden genomen door vogels. Er zijn ook veel voorbeelden bekend van planten die meeliften en zich zo verplaatsen. Het zaad van de klis bijvoorbeeld, dat zich hardnekkig vastzet in de vacht van mijn hond of mijn broekspijp als we langs wandelen. Een heel gedoe om de lastpost uit de kleding te krijgen. Zaden van viooltjes hebben een aanhangsetje wat zeer aantrekkelijk is bij mieren. Met het meenemen van dit ‘broodje’ raakt het zaadje verder weg van de moederplant dan met de wind. Mooie voorbeelden van hoe soorten zich verspreiden en op andere plekken kunnen vestigen.

Gewone doodgraver

Het lezen van het artikel deed mij denken aan een voorval in de tuin, twee maanden geleden, tijdens het nachtvlinderen. Een zwart-oranjerode kever landde met een luide plof op het doek. Het was een doodgraver, een kever uit de familie van de aaseters. Er zijn meerdere soorten doodgravers bekend in Nederland. Deze had opvallend rondoranje uiteinden aan de tasters en dan is het de gewone doodgraver (Nicrophorus vespillo).

De doodgraver aan te treffen in de tuin, verbaasde mij niet. Mijn katten zijn uitstekende muizenvangers en elke dag liggen er de nodige lijkjes op het erf. Wat in het looppad ligt, ruim ik op. De rest onttrekt zich aan mijn oog maar wordt keurig opgeruimd door aaskevers, vliegen en wat er meer van profiteert. Een dood dier ligt nooit lang. De naam van de doodgraver is passend: dode, vaak kleine dieren worden begraven.

Dode muis
Ik zag een keer hoe dit in zijn werk ging. Een dode muis lag op een zandpad en leek te bewegen. Kan natuurlijk niet, maar onder de muis zag ik diverse doodgravers druk bezig met het verplaatsen van de muis. Na het verslepen naar een voor hen gunstige plek, begonnen de doodgravers het zand onder en rond de muis weg te duwen. De muis was binnen een paar uur onder de grond verdwenen. Meerdere aaskevers verrichten met elkaar de werkzaamheden.

Ik heb verder niet afgewacht wat er daarna ging gebeuren. Maar volgens de literatuur graaft een vrouwtje een zijgangetje waar ze in een speciale kamer eitjes afzet. De larven komen na een week uit en kruipen door de gang naar het aas. De moeder is nog steeds aanwezig en de jongen worden gevoerd met voorverteerd voedsel (van de muis). Ik zie het tafereel al voor me: kom jongens aan tafel, het eten is klaar. De larven verpoppen zich vervolgens in de grond tot imago zoals een volwassen insect wordt genoemd.

Parasiet
Met de doodgraver die op het doek plofte, was wat raars aan de hand. Het dier zat onder de mijten. In eerste instantie dacht ik aan parasitisme. Een parasiet is een organisme of een virus dat zich, ten koste van een ander organisme waarmee hij samenleeft (de gastheer), kan overleven en zich vermenigvuldigen. De parasiet dood zijn gastheer niet. Mijn vlindermaatje zei echter: ‘Nee joh, die mijten liften mee.’ Goed kijkend zagen we de mijten niet alleen op het dekschild zitten, ook eronder en enkelen hingen aan de poten. Nog een behoorlijk gewicht wat de doodgraver zo mee moest torsen.

Zoekend op internet las ik ook over meeliftende mijten met andere soorten kevers, mieren, bijen, vlinders en ja zelfs de wind. De mijten komen zo snel en zonder veel energie te verliezen op hun bestemming aan waar ze doorgaan met hun levenscyclus. Het is alsof ze het vliegtuig nemen, met plaatsen in de eerste en tweede klasse. Ingenieus en fascinerend.

Boswachter Pauline Arends