DWINGELDERVELD – Het is mij al meerdere keren overkomen dat ik dacht een meeuw te zien vliegen op het Dwingelderveld. Maar in deze periode zijn hier eigenlijk geen meeuwen en ook de manier van vliegen is anders. En ook nu weer zie ik de verte een meeuwachtige vogel over de vlakte scheren. Als ik mijn verrekijker erbij pak zie ik dat mijn vermoeden klopt: een mannetje van de blauwe kiekendief! Die lijken met hun lichtgrijze verenkleed van een afstandje wel een beetje op een meeuw. Het vrouwtje ‘blauwe kiek’ is bruin en heeft een witte stuit.

Drie andere kiekendieven
In Nederland komen, naast de blauwe, drie andere kiekendieven voor. Het meest algemeen is de bruine kiekendief waarvan zowel het mannetje en vrouwtje overwegend bruin zijn. En dan is er de grauwe kiekendief, waarvoor men zich vooral in de provincie Groningen succesvol inzet om deze in Nederland zeldzame soort te behouden. Bij de grauwe kiekendief is het mannetje ook blauwgrijs met een paar subtiele verschillen ten opzichte van zijn blauwe ‘neef’. En dan wordt er af en toe een steppenkiekendief waargenomen. Maar deze laatste soort broedt hier niet.

Geen broedvogel meer
Maar waarom zie ik in de winter dan regelmatig blauwe kiekendieven in en rond het Dwingelderveld? Het laatste broedgeval hier was in 1991. Ook in de rest van Nederland zijn ze bijna overal als broedvogel verdwenen. Op Vlieland, waar ik ze elk jaar in de zomer zie, komt hij ook niet meer tot broeden. Op Texel broedt deze mooie roofvogel nog wel. En sinds een aantal jaren op de akkers in Oost-Groningen waar ze meeliften op het succes van de grauwe kiek.

Winterse aantrekkingskracht
Maar het Dwingelderveld en omgeving heeft ’s winters dus nog steeds een grote aantrekkingskracht op de blauwe kiekendief. Hier kan hij ongestoord jagen en vindt hij een veilige plek om te overnachten. Jaarlijks overnachten er 5 – 12 vogels op de heide om overdag in de omgeving te jagen. Laag vliegend proberen ze een prooidier te verrassen. Vaak een muis of een kleine vogel maar ook wel hagedissen. Het gaat hier vermoedelijk om vogels uit Noord- en Oost-Europa die tijdens de trek hier naartoe komen en een deel van de winter in ons land door te brengen.

Dus, als je tussen september en april een bezoek aan het Dwingelderveld brengt en je ziet een meeuw laag over de heide vliegen, let dan even goed op. Misschien heb je geluk en verandert die meeuw ‘zomaar’ in een blauwe kiekendief.

ROEG!
In de aflevering van ROEG! TV werd afgelopen woensdag ook aandacht besteed aan de blauwe kiekendief. Hier kun je de aflevering terugkijken.

Boswachter Albert Henckel