KOP VAN DRENTHE – De meeste mensen kennen de gaai als een lawaaipapegaai. En geheel onterecht is dat niet. Het dier produceert doorgaans een luid en nogal indringend geluid. Denk je onopgemerkt door het bos te kunnen wandelen, krijg je welhaast een hartverzakking omdat een gaai luidkeels jouw aanwezigheid kenbaar maakt aan de rest van de bosbewoners.

Praatziek

De wetenschappelijke naam van de gaai (Garrulus) verwijst naar termen als ‘praatziek’ of ‘luidruchtig’. De gaai werd in de Middeleeuwen ook gezien spotter, die volgens de dichter Jacob van Maerlant ‘de hele dag fabeltjes en verhalen {vertelt} en {ze} maken iedereen belachelijk, ridders, geestelijken, burgers, edelvrouwen en dienaars.’ In Frankrijk zagen ze de gaai zelfs als schepping van de duivel of als tovervogel. En zo gaat het nog een tijdje door als je de boeken over volksgeloof, mythen en legenden er op na slaat.

Als je die wijsheden nu even terzijde schuift (wij blijven natuurlijk nuchter) en in deze tijd van het jaar gaaien wat beter observeert, raak je misschien ook wel in de ban van hun schoonheid, net als ik. Ten eerste is er natuurlijk dat iriserende blauw van die prachtige vleugeldekveren dat in geen ander jaargetijde zo lijkt te ‘knallen’ als nu. Die veertjes vind ik zo mooi dat ik er standaard eentje op het schutblad van mijn natuurlogboekje plak. Maar minstens zo mooi is de zang die gaaien in deze tijd van het jaar ten gehore brengen. Het lijkt vooral bedoeld om de paarband tussen partners te versterken. Ik noem het altijd winterzang.

Buizerdimitator

Zaterdagmorgen hoorde ik het weer eens. Mijn aandacht werd getrokken door een gaai die erg zijn best deed een buizerd te imiteren, maar nadat ik daar ongeveer duizend keer ingestonken ben, denk ik het nuanceverschil te kunnen horen. Daarna hoorde ik uit dezelfde richting een zacht prevelend liedje komen. Het heeft wel wat weg van het gebabbel van sijsjes, maar met meer melodie en variatie.

Het leuke is, ik hoor het vaak als het winterse buiten op zijn mooist is. Je kent het wel, licht besneeuwde bossen beschenen door een prikkelend zonnetje. Mooier weer bestaat niet. Misschien wel daarom heb ik het gebrabbel verheven tot winterzang en creëer ik onbewust zelf een nieuwe legende rond de gaai. Een legende van een winterse zangkunstenaar die zijn liefdeslied alleen bij betoverend mooi weer ten gehore brengt.

Boswachter Aaldrik Pot