[youtube https://www.youtube.com/watch?v=3W_iMve4xvg]”Onze voorouders verorberden de honing trouwens samen met de bijenlarven die ze in de honingraten vonden en die rijk waren aan eiwitten en vetten. Voor sommige Afrikaanse stammen vormen honing en larven in bepaalde periodes hun basisvoedsel. De Efe-pygmeeën organiseren elk jaar twee ‘honingmaanden’. Dan plunderen ze bijennesten en verzamelen op die manier maar liefst drie vierden van hun voedsel voor die periode.” Dit schrijft Piotr Socha in Het Bijenboek. Er bestaan spectaculaire filmopnames van de honingoogst bijvoorbeeld bij de Bayaka (een term om gezamenlijk de Baka uit de Republiek Congo en de Aka uit de Centraal Afrikaanse Republiek aan te duiden). De moed!
Maar wat ik graag had willen laten horen is de zang na het succesvol verzamelen van honing. De geesten van de voorouders en de grote geest van het woud worden dan bedankt. De polyfonie is niet alleen heel mooi, maar ik hoor er ook het massale geluid van een bijenzwerm in. Dat zou niet eens zo gek zijn, bij veel pygmeeënvolken is imitatie van dierengeluiden onderdeel van de jacht. Toch wilde ik checken of ik het goed hoorde of maar wat verzon. De meest toegankelijke bron daarvoor zijn de teksten die etno-musicologen bij cd-opnames uitgeven. De bibliotheek in Utrecht had altijd een grote collectie niet-Westerse muziek maar nu hoor ik “de Pygmeeën zijn weggesaneerd.” Die moeten voortaan uit Rotterdam komen. Wordt vervolgd.
Dan maar Westerse zoemers. Geen bijen maar de hommel. Heel bekend is De Vlucht van de hommel van Nikolaj Rimski-Korsakov. Oorspronkelijk was dat een intermezzo in de opera De geschiedenis van tsaar Saltan, voor het eerst uitgevoerd in 1900. De opera hoor je nooit meer, maar De vlucht, geschreven voor orkest en solocello, heeft naam gemaakt. Op het internet vind je het uitgevoerd op piano, viool, met mondharmonica, door drie koren en solo door Bobby McFerrin. Op de site die bij het tv-programma De Tiende van Tijl hoort, staan verschillende filmpjes waarin het om recordsnelheid gaat. De lome hommel wordt een bromvlieg met een amfetamineprobleem. Voor deze hsftw ook een onverwachte versie, op orgel. Het geluid van het voetenwerk van Dr. Carol Williams is heel, nou ja insectvleugelig.[youtube https://www.youtube.com/watch?v=hHZvMAJUN5g]Tussen 1948 en 1955 componeerde Paule Maurice Tableaux de Provence. Een stuk daaruit is Lou Cabridan (Le Cabridan), de hommel. Maurice schreef de werken voor altsaxofoon en orkest maar haar muziek wordt ook op andere instrumenten uitgevoerd.[youtube https://www.youtube.com/watch?v=crs_kRhuMXQ&w=560&h=315]
Het moet niet gekker worden, maar ook deze hommels zijn uit de bibliotheek verdwenen.

Met dank aan Jack van ’t Pad, muziekbibliothecaris in Utrecht.