[youtube https://www.youtube.com/watch?v=1czqejkbvO8]’Oernatuur’ is een moeilijk woord. De term suggereert gebieden waar de menselijke invloed afwezig is. Als je heel streng bent, bestaan die niet. Wij zijn overal, tenminste als je het afval dat wij produceren, meerekent. Bekend is het voorbeeld dat je in de ijsafzettingen op de Noordpool kunt zien wanneer de industriële revolutie begon.
Ben je wat minder strikt in de leer dan kun je wel gebieden aanwijzen waar geen noemenswaardig menselijk ingrijpen heeft plaatsgevonden, zoals de veengebieden van het Congobekken. In Europa wordt dat een stuk lastiger. Onze oerbossen zijn vaak eeuwenlang jachtterrein geweest en meestal werd er ook hout gekapt. Het verschilt per gebied maar je kunt je ook iets voorstellen bij varkenshoeden en allerlei vormen van oogsten, van honing tot  paddestoelen.
Of je het woord ‘oer’ nou wel of niet wil gebruiken, het wildste wat we hebben in Europa is het bos van Białowieża, op de grens van Polen en Belarus (Wit-Rusland). Juist het feit dat het als een van de belangrijkste jachttereinen van Europa gold, heeft ervoor gezorgd dat het ‘beschermd’ werd. Saksische vorsten, Poolse koningen en Russische tsaren maakten er in feite een banwoud van: het recht om te jagen lag bij de heer en het was strafbaar voor anderen om aan het wild te komen.
In zijn monumentale studie Landscape and Memory (1995) maakt de Britse historicus Simon Schama ook duidelijk hoe verweven dit bos is met onze geschiedenis. Letterlijk -het was het terrein van etnische zuiveringen onder de Nazi’s -maar ook als beeld. Wildernis, of die nou wetenschappelijk zo genoemd kan worden of niet, is het witte doek waarop we onze mythes projecteren. We kunnen er onze band met de aarde in zien, of juist onze angst voor het niet gecultiveerde op loslaten. Vandaar dat Schama zijn boek een tekst van Henry David Thoreau als motto meegaf:”It is in vain to dream of wildness distant from ourselves. There is none such. It is the bog in our brains and bowels, the primitive vigor of Nature in us, that inspires that dream. Het woud is in ons.
Dat gezegd hebbende, Białowieża heeft een ongelofelijke soortenrijkdom, natuurlijke processen, die elders vaak een halt zijn toegeroepen, vinden hier nog gewoon plaats. Maar afgelopen week maakte het Poolse ministerie van Milieu (waaronder hun staatsbosbeheer valt) bekend dat er gekapt wordt in het bos. Als reden werd opgegeven: bestrijding van een schadelijke kever. Er is door NGO’s al protest aangetekend bij de Europese Commissie. Maar of een regeringspartij (PiS) die bij de keuze voor haar naam geen enkel internationaal besef toonde, zich iets gelegen laat liggen aan Europese regelgeving is de vraag. Toch, wat zou het goed zijn als Europa en de V.N. (het woud is ook Werelderfgoed) laten zie wat hun slagkracht is.