[youtube https://www.youtube.com/watch?v=AkFP0zl1oCQ]In 1225 schrijft Sint Franciscus zijn beroemde Zonnelied, waarin de hele schepping God looft. Het is tegelijkertijd ook een uitdrukking van de liefde die de heilige voelt voor de natuur, de levende en de levenloze. Op de tentoonstelling over Franciscus die nu in het Catharijneconvent te zien is, vertelt Henk van Os dat het lied ontstond ‘na een langdurige depressie’. Hij zegt het niet met zoveel woorden, maar er is een parallel met Roberto Rossellini die een aantal van de 53 ‘Bloempjes’ (verhalen over het leven van Franciscus) als uitgangspunt nam voor zijn film Francesco, Giullare di Dio (Franciscus, Nar van God) uit 1950. In 1949 ‘verkeerde de regisseur in een geestelijke crisis en begon hij een zoektocht naar authenticiteit’. In de film ligt grote nadruk op de eenvoud van Franciscus en zijn eerste volgelingen. Een bank bestaat uit twee stenen met een plank erover, de kerk is niet meer dan een stal (…), zielsgelukkig is de broederschap met wat schapenbellen die gebruikt worden om tot gebed op te roepen. Een kruis maak je van twee stokken.
Het Catharijneconvent deed iets moois: in een aparte ruimte liggen boeken en schriften waarin bezoekers mogen opschrijven wat hun ervaring is met de heilige. Het voelt wat voyeuristisch om daar doorheen te bladeren. Ik deed het toch en was geraakt door hoe vaak mensen Franciscus’ eenvoud ‘een inspiratie’ noemen.
Zelf vind ik het respect voor de natuur zoals Franciscus dat tentoon spreidde een voorbeeld. Heel beroemd is zijn aanhef ‘Broeder Zon, Zuster Maan’ uit het Zonnelied maar Franciscus voelt verwantschap met de hele schepping. Wanneer hij wegtrekt om te gaan prediken zegt hij ook de nachtegaal vaarwel. Ook het vuur, het water en de rotsen zijn ‘Broeders’. En wanneer hij tot de vogels preekt, noemt hij de diertjes ‘kleine broeders’. (Vanaf 16.00 min.).
Op de tentoonstelling hangt een oude poster die oproept mee te doen aan Werelddierendag: “Goed te zijn voor dieren is niet alleen een plicht, maar is ook een weldaad voor ons eigen hart.”