[youtube https://www.youtube.com/watch?v=qNOQPIRGwBo]Toen de gemeente Doesburg vorig jaar bekend maakte dat de Britse kunstenaar Andy Goldsworthy naar Nederland zou komen, kwam Staatsbosbeheer vanzelf in beeld. De organisatie is eigenaar van de beroemde wallen en was zelf, in 1999, gastheer van de kunstenaar. De gemeente organiseerde een dag waarop cultuurhistorici aan een breed publiek konden uitleggen waarom die wallen nou zo bijzonder zijn, hoe je ze kunt behouden en eventueel ontwikkelen voor bijvoorbeeld recreatie. Ik vertelde er een verhaal met belangrijke momenten uit de geschiedenis van de land art.
Jezelf terugzien op bewegend beeld is altijd wat vreemd. Noem ik daar het werk van James Turrell poëtisch. Nou ik weet het niet helemaal. Ik lees mijn eerdere post over Het Hemels Gewelf dat Turrell in Kijkduin vervaardigde. Dat is plastisch heel sterk. (Maar een goed afgeschuinde wal van aarde is al snel lekker voor het oog). En het effect, de ervaring van ‘de hemel’ die je er zou kunnen hebben, is nogal subtiel en misschien ingegeven door hoge verwachtingen. Turrel was beïnvloed door het werk van Marcel Minnaert die in 1937 de publicatie Licht en Kleur in het Landschap uitbracht. Daarin las Turrell iets wat hem bijbleef en wat hij later ook voor Het Hemels Gewelf beoogde: “Hang aan je knieën aan een horizontale stok of tak en kijk om je heen, terwijl je hoofd naar beneden hangt. De hemel zal een halve bol lijken.” Zoiets kan ik me nog wel herinneren van het schoolplein. En bedenk ik me nu: liet ik daar, in Kijkduin, mijn hoofd niet genoeg hangen?
Maar zoals gezegd, in Kijkduin was mijn ervaring niet zo heftig. Iets soortgelijks maakte twee collega’s en ik ooit mee op excursie in Engeland. Op Maiden Castle, een heuvelfort uit de ijzerijd in Dorset, hoorden we de legende dat de plek ook als primitief observatorium werd gebruikt. Het zou werken op dezelfde manier die Minnaert beschrijft. Wij liggen in het gras, precies in het midden van het zuidelijk deel. Er gebeurde niks. Waarschijnlijk is het niet meer dan een verhaal. Naar de lucht kijken is geen straf en hoe zou het hier zijn onder een sterrenhemel? In ieder geval is het een stoere daad om licht en ruimte zelf tot kunst te maken  en Turrell zorgt ervoor dat je kijkt en denkt. Maar ziet?