[youtube https://www.youtube.com/watch?v=zETVr04XUE4]Niet zo gek dat ik bij de hoes van het album Rook van Shearwater aan een scène uit de clip van Madonna’s Frozen moest denken. (Vanaf 0.49 min.). Het beeldrijmpje is niet te missen. De betekenis ontsnapt me des te vlugger, bij beide. Ik gebruik hier het woord ‘ontsnapt’ bewust, al is het een anglicisme. De beelden lijken namelijk even wel met een betekenis binnen te komen. Denk ik er te lang over na, dan blijft alleen hun fraaie vorm over.Zwarte vogels in het algemeen, en de kraaiachtigen roek en raaf (vooral die laatste) in het bijzonder staan vaak voor de duistere kant van de natuur. Hun kleur, hun gekras, die slimme blik die dwars door je heen lijkt te gaan…Roeken leven graag in kolonies, bijvoorbeeld in bomen. Hun massale aanwezigheid leidt dan niet alleen tot overlast (denk: uitwerpselen) maar wordt ook beangstigend gevonden. De raaf is meestal een aaseter, in biologische zin behoort hij hierdoor tot de grote ‘opruimers’, maar mensen kennen zelden goede eigenschappen toe aan dat soort dieren. Eigenlijk had de raaf het al ‘verprutst’ toen Noach, na veertig dagen en nachten op de ark, een exemplaar losliet. Misschien zou het dier land vinden? De raaf kwam niet terug. Aan deze bad press kon een ander bijbelverhaal, waarin de profeet Elia door Godgezonden raven gevoed wordt, niet veel meer verhelpen.
De teksten van Shearwater (wat trouwens stormvogel betekent) zijn altijd wat hermetisch. Maar de natuur speelt er vaak een grote rol in. In drie albums op rij gaat het (mede) over onze kwetsbare verstandhouding met de natuur: Palo Santo (2006), Rook (2008) en The Golden Archipelago (2010). Zanger en schrijver Jonathan Meiburg is ornitholoog. Tot hij ging studeren had hij niks van de wereld gezien. Maar in 1997 kreeg hij een stipendium om te reizen. Zijn afstudeeronderzoek ging over de Falklandcaracara. Dit is een grotendeels zwarte valkachtige die in het Engels ook wel Johnny Rook genoemd wordt. Ze leven voornamelijk van aas maar een pasgeboren lam eten ze ook, vandaar hun vervolging door boeren.
Meiburg is sinds zijn studie gefascineerd door eilanden, hij bezocht onder meer de Galapagoseilanden en Nunavut (Noordelijk Canadees territorium met veel eilanden). En hij bleef terugkeren naar de Falklandeilanden. In 2006 treft hij op South-Jason de restanten aan van een gevechtsvliegtuig dat daar in de oorlog in 1982 is neergestort. “Miljoenen jaren was er niks anders dan het geluid van de wind en de oceanen. En dan plots valt er een vliegtuig uit de lucht. Het gaf me het gevoel dat je nergens meer veilig bent op deze planeet.”[youtube https://www.youtube.com/watch?v=ZbPLy4-OgAw]
Het kan ook minder dramatisch. Voor de clip van Hidden Lakes trok Shearwater naar Californië. Ook hier overal de sporen van de mens; oude dirt roads en ghost towns. En alhoewel die getuigen van een afschuwelijke omgang met de oorspronkelijke bewoners, hangt er ook een zekere romantiek omheen. Ik was er vorig jaar, en dat dubbele verhaal zit overal in het landschap.[youtube https://www.youtube.com/watch?v=mBLB-_b3_Jk]
In 2012 bracht Shearwater Animal Joy uit. Van dat album is het nummer You as you were. Meiburg zingt (nu eens niet ‘huilerig’ maar met een stem die me aan Morten van a-ha doet denken) :
[You could]…go back to the east
(where it’s all so civilised)
Where I was born to the life
But I am leaving the life
Shearwater weg van de beschaving? Volgende week staan ze, ook met nieuw materiaal, gewoon in Paradiso Noord.