Van tijd in natuurkundige zin weet ik niks. Maar ik geloof zo dat mijn tijd steeds sneller gaat. Dat Westerse tijd misschien wel sneller gaat dan andere tijden. Het schijnt te maken te hebben met ons monomane klokkijken -en dat bedoel ik metaforisch: alles is ingedeeld in afgebakende tijdeenheden. Ons hele bestaan wordt er door beheerst. Op het eerste gezicht heel functioneel. Zeker, maar ook niet meer dan dat. (En soms minder. Recent onderzoek toont aan dat het helemaal niet slim is om kinderen om acht uur met school te laten beginnen omdat hun brein pas om tien uur ‘wakker wordt’.).
In de natuur is er eigenlijk geen tijd. Er is een voortdurende verandering waarin wij patronen herkennen die we tijd noemen.
Onze boswachters zijn heel erg bij en van de tijd. Maar als je met ze in de natuur bent, wordt het anders. Hoe vaak is het me niet overkomen dat we opgingen in wat er was! Uiteraard, op een (on)bepaald moment gaat er wel ergens een belletje rinkelen dat het tijd is om een trein te halen, of dat er kantoorwerk verricht moet worden. Maar in de tussentijd was er dat zijn in de natuur. Dat overkomt me ook gewoon op mijn eigen tien vierkante meter stadstuin en in Amerika was het er in de Nationale Parken haast voortdurend. Vreemd omdat achteraf te zeggen, maar daar was dat zijn eindeloos.
Vaak hoor je over ‘de zwijgende natuur’ of ‘de onverschillige natuur’. Daar heb ik steeds minder mee. Misschien zijn wij wel doof voor wat zij ons zegt en kijken we te weinig met ons hart naar de natuur. Er is een heelheid waar wij gewoon mee samenvallen. Die verandert in verdeeldheid en afgescheidenheid wanneer we erover willen regeren. Dat gebeurt bijvoorbeeld als het oog voortdurend op de klok gericht is. Dan mis je de natuur (en nog veel meer).

Als jaarafsluiting, momenten uit de tijd.

Het Solse Gat, een leemkuil in het Speulder- en Sprielderbos, heeft een onweerstaanbare aantrekkingskracht op de jeugd. Er doen allerlei spookverhalen de ronde over deze plek. Lekker griezelen met je meisje, of jongen. Rommel wel opruimen!

Heel vroeg in het voorjaar op de Allersmaborg. Winterakonieten en krokussen. Groningen op z’n chicst.

Met collega Jori Wolf in Abelstok. Op de borg hadden we les gehad in het snoeien van fruitbomen. Hier is een gaard ‘die we laten gaan’.

Op The European Fine Art Fair in Maastricht. Wasmodellen van perziken gemaakt door Francesco Valetti (1808-1889).

Hiëronymus Wierix (1553-1619). Detail van randversiering van voorstelling ‘Christus verschijnt als tuinier aan Maria Magdalena’. Koop je voor minder dan vijftig euro. (Maar niet in Maastricht).

Nog een keer terug naar Groningen. Op het Hogeland rolt de grijze klei tot aan de horizon.

Ruïne van Groninger babyhuisje. In de jaren twintig bedacht door huisarts Posthumus om baby’s veilig in de frisse buitenlucht te leggen. Aangetroffen in de schuur van Enne Jans Heerd.

Omgevallen herme in het park van kasteel Bouvigne -onze buren in Breda. ‘Ons’ Mastbos bestond in 2015 vijfhonderd jaar.

‘Mit de Prada’s in de pratsj’. Er niet op gekleed, maar als de aronskelken bloeien, ga ik kijken. Dit is in Spaubeek, gewoon langs het spoor.

Er is veel verknold in het Zuid-Limburgse landschap. Maar soms denk ik: ja, dit is net zo mooi als Toscane.

Heilige grond. Alleen met z’n tweeën in Yosemite National Park.

Na beren, coyotes en een zee-arend gezien te hebben, wordt het avond in Yosemite.

Eend (1980) van Marc Mercuur in Museum Belvédère.

Het werd zomer.
(Bloeiend Landschap, 1914, door Jan Mankes, ook in Museum Belvédère).

Dit jaar zag ik de zeldzaamste orchideeën van ons land. Een gewone brandnetel blijft ook heel bijzonder. (Hier in Almeerderhout).

Morgen meer momenten uit de tijd.