[youtube https://www.youtube.com/watch?v=auVOWTaA3Xk]
De Amerikaan Alan Lomax (1915-2002) wordt beschouwd als de belangrijkste twintigste-eeuwse folklorist, dat wil zeggen verzamelaar van volksverhalen en in dit geval vooral ook muziek. Al jong trok hij er met zijn vader op uit om ‘in het veld’ opnames te maken. Vaak was dat bij arme boeren op de porch, maar ze gingen ook naar gevangenissen.
Hoewel hij opdrachten kreeg van de Library of Congress, was zijn werk bepaald niet orthodox. Hij overschreed sociale en met name raciale grenzen. Er was kritiek op zijn interesse in de muziek van hillbillies en negroes. Lomax geloofde echter heilig in de idee van One World waarin culturele rijkdom en diversiteit er vanzelfsprekend zijn. Dankzij zijn toewijding is er een ongelofelijke schat bewaard. Neem alleen al de beroemde opnames van Lead Belly en Woody Guthrie. Maar hun geluid was sowieso wel vastgelegd. Lomax nam daarnaast ook tal van kerkdiensten, dorpsfeesten, en werkliederen op. In de jaren vijftig maakte hij opnames in Europa en er is veel materiaal uit de Caraïben. En heel veel staat on line. Als je een beetje een folk-hart hebt, kun je avonden door zijn research struinen. Je ontdekt blanke gospel en zwarte country en vindt talloze nieuwe artiesten waarnaar je vervolgens zelf weer verder op zoek kunt.
Een van Lomax’ grootste zorgen was de culturele kaalslag die plaats vond onder invloed van de Amerikaanse televisie. Hij vergeleek die met de verschraling van de natuur. One World wilde niet zeggen één wereld met overal hetzelfde.
Behoud van diversiteit, van natuur en cultuur, is lastig. Juist omdat het zo snel kunstmatig en opgelegd wordt: dieren in een park met een hek eromheen. Een handjevol academici die nog een taal spreken die verder uitgestorven is. Dat is ook een beetje het doemscenario waarmee ik opgegroeid ben. Maar ik geloof erin dat we tot meer in staat zijn. Hell, er is zelfs hele goede televisie uit Amerika nu. In Nederland zingen we in elk streek- en stadsdialect en maken we goede hiphop.  En ik ga niet op voorhand een juichverhaal ophangen, maar onze ‘Nationale Parken nieuwe stijl’, die zouden echt iets kunnen worden. “Genesteld in de streek en beroemd in het buitenland”, om met Alan Lomax Sharon Dijksma te spreken.

Geen zin in folk? Kijk toch even de eerste minuut van Lomax in de Appalachen. -Wedden dat je blijkt kijken?
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=MXh8SDp0H-E&w=420&h=315]