Het is feest in Maastricht. Na het vet van de vastelaovond is er nu The European Fine Art Fair (Tefaf), de grootste en beste kunstbeurs ter wereld. Hoe staat het met de natuur op deze beurs? Nou, die uit de klassieke wereld is heel goed vertegenwoordigd. Er zijn stoere riviergoden, dartele bosnimfen en hitsige faunen. Geschilderd uiteraard, maar ook uitgevoerd in marmer, albast, brons, hout. Je zou heel je eigen arcadië kunnen stofferen met wat hier te koop is. En soms zou één werk voldoende zijn. Ik zag een sculptuur van Francesco Bertos (1678-1741) dat de rondgang van de seizoenen verbeeldt, zó rijk en verfijnd, daar kun je een vol jaar naar kijken.Je komt er ook oude bekenden tegen. Bij kunsthandel Jaap Polak hangt het zestiende eeuwse wandtapijt uit Edingen dat bijna elke Staatsbosbeheerder kent. In 2005 bood Polak, met een ongelooflijk gul gebaar, aan om mee te werken aan onze tentoonstelling WereldNatuurKunst in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. Het kleed is in een van zijn privévertrekken letterlijk van de muren gehaald -omdat ik er zo verliefd op was. Het laat zo’n sterk beeld zien van hoe er eeuwenlang over natuur gedacht is: voor het hek de veiligheid van de beschaving, gesymboliseerd door rustend vee. Achter de heining dreigt de wildernis, met zijn woeste dieren die je verscheuren. Het eeuwenoude stuk textiel werd voor de duur van de tentoonstelling een tweede logo voor Staatsbosbeheer. De afbeelding ervan wapperde als vlag van de kerk, stond op de uitnodiging en haalde de kaft van het boek dat bij de expositie uitkwam. Goed nieuws voor de Polaks: het kunstwerk is verkocht.
Meestal heb ik niet zo’n belangstelling voor juwelen. Maar hier kun je iets heel bijzonders doen. Er zijn joekels van smaragden, mijn favoriete edelstenen. Als je erin kijkt, is zo’n steen een hele wereld. Juist de niet helemaal zuivere zijn het mooist, alsof de platentektoniek van diep in de aarde er in miniatuur in vervat is.
Er zijn drie schilderijen van Jacob van Ruisdael te koop. Bij Bijl-Van Urk hangt een schitterend bosgezicht waarin het oog zich verliest in de verte. En dan die woudreuzen! Voor acht ton is het van jou. Daatselaar heeft voor 375.000 euro een waterval die frontaal op je afraast. Bij Douwes Fine Art tenslotte zag ik een zeldzaam gezicht op de Dinkel in Twente. Wat zou dat goed passen in de collectie van het museum in Enschede. (Het kost 270.000 euro).
Of dat nou niet allemaal heel elitair is daar in Maastricht? Zeker wel. En als het over geld gaat, is dit een beurs voor de enkeling. (Wereldwijd zijn er heel wat ‘enkelingen’: alle slots om met je privévliegtuig te landen op Maastricht-Aachen Airport zijn ‘uitverkocht’).
Maar er is ook een ander soort elitairisme en dat is onvermijdelijk wanneer je van je vak houdt. Als je veertig jaar van je leven wijdt aan het bestuderen van en zoeken naar het mooiste wat de mens heeft gemaakt, ja dan heb je een kennersoog. Je weet en ziet meer dan anderen. Dat treft me altijd weer in Maastricht: als een handelaar merkt dat je oprechte belangstelling hebt voor een voorwerp, dan komen de verhalen, vitrines gaan open, er wordt gedeeld. Voor mij is het twee keer feest. Eerst in Maastricht, waar ik bij Johnny van Haeften deze geweldige kevers zag (door Anthony Henstenburgh, 1695-1781). En dan nog een keer met mijn ‘natuurcollega’s’ die mij precies kunnen vertellen wat ik zie.