Hij is er, De Bosatlas van het Cultureel Erfgoed. Laat ik op voorhand zeggen dat het een verrukkelijk bladerboek is. Eerst kijk ik natuurlijk: staat Limburg er fraai in, en dan komt Staatsbosbeheer goed uit de verf en is er deze keer wel aandacht voor het veen? (vergeten in de Canon van de Nederlandse Geschiedenis). Al na de eerste pagina’s drie keer ‘check!’.
Je kunt De Bostaltlas gebruiken als leerboek, zodat je vanaf de vroegste ontginningen, overal in het land volgens eigen patronen, ingegeven door de verschillende bodems, meegroeit met al die Nederlanders door de tijd heen. Je ziet de verschillende boerderijtypes, vissersboten, ambachten en vroege industrieën ontstaan, allemaal aan hun plek gebonden. Wat mij betreft hadden daar ook best de streekdrachten en -dialecten bij gemogen. Maar het is te makkelijk om te gaan mekkeren over wat er nog meer gekund had in dit boek. Het is al een hele rijke oogst en bovenal, toegankelijk gebracht. Je komt de leukste dingen aan de weet. Dat mijn eigen stadsie (Utrecht) een Corduanierbrug heeft en dat een corduanier een schoenmaker is, wat past bij al die andere handel waarnaar straten en pleinen vernoemd zijn. En ik word nieuwsgierig als ik op een kaartje zie dat in Nieuwegein een kerkorgel moet zijn van voor 1550.
Geweldig, ‘onze’ karrensporen in het Balloërveld (Drenthe) staan erin. Met een tekst die uitlegt dat lang gedacht is dat die vreemde voren in het land gevormd waren door smeltwater uit de ijstijd. En dat men pas veel later erachter kwam dat het om sporen gaat die door transport met wagens zijn gevormd. Vanaf de Galgenberg in het Noorden van het Balloërveld, kun je ze trouwens zien liggen.
Zonder dat je belerend wordt toegesproken vind je uit dat kasteel, landgoed en buitenplaats niet hetzelfde zijn. En het plezier van de buitenplaats wordt geïllustreerd met ‘kasteel’ Groeneveld. De sKBL ook weer blij.
Ik ga het toch doen, even zeuren over wat er niet in staat. Het openluchttheater in Spaubeek staat niet op de kaart. Alle lof voor het feit dat de makers überhaupt gedacht hebben aan een categorie als openluchttheaters, dat dan weer wel. Maar met de bescherming van ‘mijn’ plek wordt het zo nooit wat. Het gebeurt me voortdurend met De Bosatlas, dat ik heen en weer geslingerd word tussen het kleine eigene dat vertrouwd is, en de veelheid daarbuiten die klaarligt om ontdekt te worden.
De Bosatlas van het Cultureel Erfgoed kost zo’n honderd euro en hij is de investering waard. Maar voor veel mensen is dat toch geen makkelijk bedrag. Zou het niet geweldig zijn als doe’s wat, het ministerie van OCW of zo, de rechten koopt om de heleboel hartstikke gratis op het internet te zetten. Met toeristische info, zodat ‘de mensen’ ook weten hoe ze er moeten komen, bij al die geweldige monumenten, natuurgebieden en musea. Dat het rijk het van ons allemaal maakt. Gewoon uit idealisme en overtuiging.