Het zijn andere tijden. Waar voorheen het Ministerie van EZ de zorg droeg voor een van de fraaiste buitenplaatsen van het land, kasteel Groeneveld in Baarn, is nu de verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen van het huis bij eigenaar Staatsbosbeheer gelegd. Klinkt op zich logisch, maar waar haal je het geld vandaan om zo’n joekel goed in de verf te houden en ’s winters lekker warm gestookt? Het zou zonde zijn om er louter een chic zalencentrum van te maken -dan onttrek je de schoonheid van de plek toch aan het publieke oog. En dat is iets wat Staatsbosbeheer juist niet wil.
Het Muizenhuis is er nog te zien en hopelijk komt er na de zomer weer een nieuwe tentoonstelling met een kinderboek als inspiratie. (Er zingt een hele grote naam rond). Tot eind juli is er een verkooptentoonstelling, Kids, Cows en Cobra en die is gesponsord. Wat het Stedelijk niet wilde -een auto van de sponsor in het museum – gebeurt nu wel op Groeneveld: er staan drie auto’s op het voorplein. Kan dat eigenlijk wel bij Staatsbosbeheer? Je mag ’t zeggen.
Op de tentoonstelling kwam ik aan de praat met Bernd Schneider, onder veel meer uitvinder van de vacuvin (de vacuümpomp voor wijnflessen). Daar moesten we om lachen; alle wijnliefhebbers hebben zo’n ding, maar niemand gebruikt het ooit omdat de fles altijd op gaat. Particuliere verzamelingen vind ik heel interessant, en hier op Groeneveld hangen meer dan twintig werken uit de collectie Schneider. Het zijn meteen de beste schilderijen en tekeningen op het kasteel. Ik zou ze nooit verkopen. Maar mevrouw Schneider vertrouwde me toe dat ze de kunst niet eens gemist had toen die uit huis was gehaald voor deze tentoonstelling. That’s how the other half lives, dacht ik. En dat bedoel ik niet afgunstig. Als iemand weet hoe armoede eruitziet is het Bernd Schneider. Hij reisde de wereld over en steunt talloze goede doelen, vooral gericht op zelfredzaamheid.
En nu de kunst. Naast koeien en kunst voor kinderen, is er werk van Eugène Brands, Corneille en Karel Appel.[youtube https://www.youtube.com/watch?v=hsxR8aT2Ob0?list=PL20BE73B04F459032]
Fijn dat die laatste hier weer even terug is. In 1961 werkte hij op het kasteel. Dat was op verzoek van filmer Jan Vrijman. Die wilde graag vastleggen hoe Appel in zijn atelier schildert. In de benarde Parijse werkruimte werd dat niks. De Colsons, die in die tijd Groeneveld van Staatsbosbeheer huurden en er een soort vrijplaats voor kunstenaars stichtten, stelden de mooiste ruimte van het kasteel ter beschikking: de wapenzaal, met zijn fraaie achttiende-eeuwse wandschilderingen. Die verdwenen onder een dikke laag zwarte verf. In een kolossaal schilderij maakte Vrijman een gat, van waaruit hij Karel Appel aan het werk kon filmen. De beelden zijn nog steeds indrukwekkend. Appel smijt en smeurt met verf. Het is barbaars en kinderlijk in de beste betekenis van het woord: direct, alsof de handeling onmiddellijk uit het contact met de verf voortkomt en niet bepaald wordt door vooropgezette ideeën. Pure levensdrift.
Niet veel, maar ze zijn er op Groeneveld: schilderijen uit die gloriejaren. Ach lieve tijd, het beste doek van Appel hangt nu tussen de kristallen kronen en landschappen met herdersgeluk.