[youtube https://www.youtube.com/watch?v=awHWColYQ90?rel=0&w=560&h=315]Modewoord van de week (maar het bestaat al veel langer) is ‘Antropoceen’. Trouw probeerde nog even of het ook ‘Homoceen’ zou kunnen zijn, maar nee het is echt Antropoceen. Er wordt mee bedoeld dat de mens nu de hele wereld beheerst. We zijn, vooral via de atmosfeer, de meest bepalende factor in hoe het verder gaat met planeet aarde. Het Antropoceen dat we nu ingaan, valt volgens sommige wetenschappers samen met de ’the sixth great extinction’. Sinds de mens ten tonele verscheen is de snelheid waarmee andere soorten uitsterven verduizendvoudigd.
In een tijd waarin ook wetenschappelijk onderzoek maar een mening is, wordt er vrolijk op los gefilosofeerd over hoe goed we het eigenlijk hebben, over wat ‘de vooruitgang’ ons allemaal gebracht heeft. (Zie bijvoorbeeld Bruckner, maar er verschijnt aan de lopende band dit soort werk). Zou het niet zo simpel zijn dat je ziet wat je wil zien? Met een glas cava in de hand en een bord oesters voor je, is die bedreigde vuursalamander snel vergeten. En dan, mocht je er wel een gesprek over hebben, dat beest zegt toch niks over jóúw leven?
Ik vind nog steeds dat er geen planten- of diersoort door ons toedoen mag uitsterven. Maar daarmee ben ik wat ouderwets, blijkbaar.
In Rotterdam zag ik Urban by Nature (de titel van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam). In de Kunsthal is een onmogelijke tentoonstelling ingericht (en dan zeg ik het heel aardig) waar curator Dirk Sijmons een enorme tijdbalk heeft gemaakt die The Rise of the Antropocene toont. Beetje sneu dat mijn eerste blik viel op ‘1962, Rachel Carter’, terwijl mijn heldin toch echt Rachel Carson heet. Maar goed, wat in de Kunsthal wel heel duidelijk wordt, is hoeveel plek de mens inneemt. (onderzoekers spreken van ‘ruimtebeslag’). Over de hele wereld ontstaan steden die eigenlijk geen steden zijn. Nu is het bekend dat iemand die in de banlieue van Parijs woont, zich totaal niet verbonden weet met het historische hart van de stad. Of dat je in L.A. eindeloos door sprawl kunt rijden. Maar in bijvoorbeeld Mumbai of Kuala Lumpur, is de stad ook over landbouw en natuurgebieden heen ‘gesprongen’, die liggen nu (soms best groot) binnen de stadsgrens- die in feite niet meer bestaat. Ik ben er geweest en het is echt niet allemaal kommer en kwel, en ik misgun niemand zijn vierkante meters. Maar het heeft wel iets ontheemds. Nog zo’n ouderwets idee van mij: dat het belangrijk is om je verbonden te weten met het land en de natuur, ook als stedeling.
Geen wonder dat we hier, als tegenhanger van vaag stedelijke conglomeraties, nieuwe wildernissen helpen ontstaan. Het spannendste nieuws van de week is niet een nieuw woord, maar de ontdekking van een enorm moeras- en veengebied in Congo-Brazzaville: 200.000 vierkante kilometer maar liefst. Niet ingetekend op de kaart en onaangeroerd. Voor wetenschappers is dat heel interessant, je kunt er bijvoorbeeld de klimaatveranderingen en koolstofdioxide-opslag van de afgelopen 10.000 jaar onderzoeken. Maar na de wetenschappers komen altijd de ontginners. Zouden we  het niet met rust kunnen laten?
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=p5AeBuZfDNE?rel=0&w=560&h=315]