Brandon Ballengée (Amerika, 1974) is een kunstenaar naar mijn hart. In zijn werk, nu te zien in Museum Het Domein in Sittard, verbindt hij schoonheid, wetenschap en activisme. Maar aan de basis van al zijn werk ligt de liefde voor de natuur. Meerdere keren maakte hij al werk over het verdwijnen van vogelsoorten en de achteruitgang van biodiversiteit in de Atlantische Oceaan. Sinds 1996 richt hij zich vooral op amfibieën. Dat doe hij in het project Malamp (Malformed Amphibian Project). Gewoon door veldonderzoek te doen raakte Ballangée geïnteresseerd in vervormingen en afwijkingen bij amfibieën en dan met name bij kikkers. Al uit 1740 is een Italiaanse melding bekend van een kikker met te veel ledematen. Maar sinds 1995 zijn er massale vondsten van mismaakte dieren. Ze worden ingedeeld in twee groepen: met meer dan vier ledematen of met ontbrekende poten. In een onderzoek dat Ballangée opstarte in Engeland ontdekte hij wat andere wetenschappers nooit bedacht hadden: een enorm percentage van de gevallen waarin poten missen, kan verklaard worden door het gedrag van libellelarven die eenvoudigweg kikkerpoten afknagen. (Die ‘natuurlijke’ uitleg is geen geruststelling: het wijst erop dat het evenwicht tussen aantallen libellen en kikkers verstoord is). Voor zijn tentoonstelling in Sittard nam hij schoolklassen en belangstellenden mee naar een kleine plas in het nabijgelegen Nieuwstadt. Eigenlijk heel à la Staatsbosbeheer: onderzoek maar wat er allemaal in de poel leeft. Bij gezond water is dat een feest van verwondering. In Nieuwstadt werd het een schok: bij het eerste bezoek was 70% van de kikkervisjes gedeformeerd, bij het derde een onvoorstelbare 98%. Oorzaak onbekend – al zullen de omliggende maisakkers niet veel goeds betekenen.
Ballangée maakt schitterende opnames van dode amfibieën. Hij gebruikt technieken uit het lab om bijvoorbeeld kraakbeen en bot verschillende kleuren te geven en de dieren dan te fotograferen – het zijn dus geen röntgenopnames. Vooral de kikkers die als een nieuw hemellichaam tegen een verre, donkere sterrennnacht lijken te zweven, zijn wonderschoon. (Die ‘sterren’ ontstonden door een foutje, er viel as in de vloeistoffen waarmee hij werkte). De kunstenaar maakt deze werken niet ‘in oplage’, per dier is er één werk. Ze zijn reliquaria, zegt Ballangée.
Wat Brandon echt stoer maakt is zijn project met hacktivists die uit de digitale burelen van oliegigant BP gegevens wisten te achterhalen die een ander verhaal vertellen dan het bedrijf na de olieramp in de Golf van Mexico (2010) zelf naar buiten bracht. BP toonde filmpjes met stranden als in een reisfolder, wetenschappers vonden garnalen en andere zeedieren met misvormde of ontbrekende lichaamsdelen. Eigen analyses van de kunstenaar (op basis van veldonderzoek) zijn in Louisiana in een rechtzaak gebruikt.
Naast schoonheid, wetenschap en activisme draait het bij Brandon Ballegée ook om betrokkenheid: nodig maar kinderen uit om data te verzamelen, gooi de deuren van het lab open en laat mensen meekijken. Brandon walks his talk.