De schilderijen van Armando (1929) zeggen mij weinig. Misschien komt dat wel omdat hun geluid overstemd wordt door de zware dreun van Anselm Kiefer (1945). Bij beide kunstenaars is de Tweede Wereldoorlog nooit ver weg. Armando maakte hem zelf mee. Als  jongen zag hij hoe Kamp Amersfoort verrees op de hei waar hij eerst nog speelde. Terwijl de mens ontaardt blijft de natuur onverschillig. Ze is getuige, maar weert zich niet. (” zoals bomen zich willoos laten duwen door de wind, zonder noemenswaardig verzet.”). Het landschap wordt schuldig bij Armando. En eigenlijk is de schuld een pest die iedereen treft – “zijn uw wapens niet de mijne”, vraagt hij zich af. Bij Armando is het niet de eenvoud van ‘wie het gedaan heeft, heeft het gedaan’. Er is veeleer sprake van een collectieve schuld die slachtoffer en dader bindt en waarvoor geen boetedoening bestaat. Hoeveel je ook zou willen offeren.
Werken van Armando hebben een schitterend thuis gekregen op de buitenplaats Oud-Amelisweerd, vlak bij Utrecht. Het huis is beroemd vanwege zijn achttiende-eeuwse behangselschilderingen uit China. Die zijn net gerestaureerd en je wordt blij van hun sprankeling. De mooiste zaal is van boven tot onder met roze en witte pioenrozen beschilderd. Gekleurde vogels kijken je aan. De vloeren zijn kaal, in de ruimte staan twee schalen. Ze lijken wel van aarde gemaakt (een beeldecho van de turven uit het keukenhok). Een is met witte verf besmeurd. Wat ze beteken weet ik niet, maar hun aanwezigheid is alleen al door het contrast met de omgeving heel sterk. Vederlicht vermaak en ontroostbaarheid in één ruimte.
Buiten het landgoed ligt ons fort Rhijnauwen. Omdat hier vroeger kruit opgeslagen lag, moest er extra gelet worden op brandgevaarlijke situaties. Het gras op de binnenplaats werd gemaaid en het maaisel werd afgevoerd. Een onopzettelijk verschralingsbeleid dat de zeldzaamste planten opleverde.
In de Tweede Wereldoorlog zijn op het fort mensen uit het verzet gefusilleerd door de Duitsers. Dat wordt elk jaar op vier mei herdacht. Andries, beheerder van het fort, vertelde mij dat er ooit een plantkundige bij was die zoals het hoort zijn ogen neersloeg. Hij ontdekte een nieuwe orchidee.