Neem jij ook altijd iets mee van je wandeltochten? Ik wel. Mijn huis vult zich met takken en blaadjes, fossielen, schelpen, stenen, veren en vruchten. En omdat we nu eenmaal in een cultuurlandschap wonen, ook: scherven, pijpenkoppen, smeednagels, pijlpunten…
Sommige kunstenaars doen dat ook. Ik denk aan herman de vries of Mark Dion. Die laatste organiseert zelfs complete expedities waarbij hij als een egalitair archeoloog alle vondsten catalogiseert en onderbrengt in klassieke uitstalkasten. Dan delen de plastic poppenkoppen uit de jaren zeventig de vitrine met middeleeuws aardewerk.
Maar het kan ook heel anders. Er zijn kunstenaars waarbij de wandeling de kunst is. En bij sommigen dat niet eens. Er is werk van Stanley Brouwn dat uit niet meer bestaat dan een verzameling afstanden. Dat is radicaal, maar het idee blijft ook na 45 jaar fris: een kunstenaar die weigert een interpretatie van de werkelijkheid te geven.
In het Kröller-Müller Museum is nu de tentoonstelling ‘A One Day Walk’ te zien, met ondermeer werk van wandelende kunstenaars als Richard Long en Hamish Fulton. Beide hebben in de jaren zestig les gehad op de Londense St. Martins School of Art waar docent Anthony Caro zijn leerlingen aanspoorde buiten de gebaande paden te gaan. Kunst hoeft niet op een sokkel, een beeld hoeft niet van marmer of brons te zijn en waarom zou je je tot atelier en  galerie beperken?
Long maakte in 1967 een werk dat iconisch werd voor zijn tijd en  voor de subtiele, typisch Britse land art: A Line Made by Walking. Het werk bestond in feite uit niet meer dan de titel zegt: de kunstenaar had een ‘konijnenpaadje’ gecreëerd door in het landschap op en neer te lopen. Die lijn zou snel weer verdwijnen en de kunstenaar legde hem dan ook op foto vast. Die plaat is nu een wereldberoemd kunstwerk. Dat is illustratief voor de paradox van de land art: de kunstenaar zal en moet naar buiten maar uiteindelijk ontsnapt hij niet aan de wetten van de kunstwereld: je werk leg je vast in kunstenaarsboeken, je verkoopt via een galerie en je wordt gecanoniseerd in grote musea.
Later maakte Long ook ‘gewoon’ kunst die materieel aanwezig is. Stenen cirkels en banen bijvoorbeeld op de vloer van het museum, zoals in De Pont in Tilburg. Kröller-Müller toont zijn prachtige ‘Wood Line’ uit 1979. Het is duidelijk de publieksfavoriet en op sommige dagen kunnen kinderen er zelf aan de slag om hun eigen Long te maken: dozen met takken en de aanwijzing ‘de takken mogen elkaar nergens raken’ en ze kunnen los. Dan zie je dat Wood Line niet iets is ‘dat je kleine zusje ook kan’. Richard Long, conceptueel? Of juist concreet? In ieder geval ‘constig geschikt’.
Hamish Fulton (motto: no walk no work) zegt nog het meest over de wandeling als ervaring: “Being in nature, for me, is direct religion. The natural environment was not built by man and for this reason it is for me deeply mysterious and religious.”

De foto in Kröller-Müller is van Ruud van Capelleveen.