Gister eindigde ik met de behoorlijk abstracte vraag of er ruimte is voor toeval als alles met elkaar samenhangt, of, zoals je goed in de natuur kunt zien, niets op zich zelf bestaat maar altijd deel uitmaakt van een web van relaties.
Mensen mailden mij al: als je niet gelooft in toeval, geloof je dan in ‘everything happens for a reason’ of in predestinatie? Het antwoord is nee. Als ik naar de natuur kijk, zie ik niet iets voorbestemds, maar ook geen totale willekeur. Er is een geheel, waarbinnen – reken mij niet af op dit cliché – het gaat zoals het gaat. In het Engels spreek je wel van mutual arising, alsof zich iets ontvouwt, niet volgens een plan, maar in totale samenhang, waardoor wat er zich op een moment voordoet niet anders kan zijn dan dat het is. Het vallende blad is niet te scheiden van het zuchtje wind en die luchtstroom staat ook niet op zichzelf enzovoorts enzovoorts. Als je uit het geheel iets isoleert (wat best interessant is, daar niet van) ‘beschadig je het fenomeen’ in de woorden van Goethe.

Er zijn mensen die het beter kunnen uitleggen dan ik, Alan Watts (1915-1973) bijvoorbeeld. Hij is van enorme invloed geweest met zijn radio talks waarin hij precies dit soort onderwerpen aansneed en die in Amerika in de jaren vijftig en zestig werden uitgezonden. Hier een voorbeeld.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=qml1-xzPpxY&w=560&h=315]
Sommige zemeesters vonden dat hij zen verkeerd uitlegde, kerkgemeenschappen waren ook niet altijd blij met wat hij zei en velen vonden hem gewoon zweverig. Maar in het doorprikken van de illusie van afgescheidenheid, zoals hij hier in het filmpje doet en wat tot de kern van zijn oeuvre behoort, was hij ook van invloed op de natuurbescherming.
herman de vries, om nog een keer op hem terug te komen, vat dat heel fraai samen. Ooit stuurde hij een kaart als nieuwjaarsgroet met alleen de woorden: all one all one all one all one all one all one all one all one all one all one all one all one all one all one all one all one