All this here
Bij Staatsbosbeheer ben ik kunstenaar herman de vries (‘met kleine letters, tegen de hiërarchie’) vaker tegen gekomen. Dat was niet altijd live. Zo zette hij in 2003 zijn assistent aan het werk voor zijn bijdrage aan ‘vijf jaar de Kerf’ – de lustrumviering van de kunstmatige duindoorbraak tussen Bergen en Schoorl. herman liet een zandzegge uitgraven inclusief alle uitlopers. Die liet hij inlijsten en dat was het dan.
Even denk je : het is niks. Maar dan: het is ook alles waar wij voor werken. herman: “dat er nu bij het parnassiaveld een kerf in de zeereep is, de vloed er in kan lopen, maakt nieuwe ervaringen mogelijk. de fascinatie van de wereld is in de ervaring van de kleine dingen zoals de uitlopers van de zandzegge die leven op de grens van het mogelijke.”
Het oeuvre van de vries wordt gekenmerkt door zulk niet of nauwelijks handelen. Zoals sommige zenmeesters of taoisten door het leven gaan zonder noemenswaardige sporen achter te laten. Alsof ze samenvallen met de gang van zaken in de natuur.
In de bibliotheek van het Van Abbemuseum zijn nu een aantal van zijn mooiste boeken en geschriften te zien. Nieuw is die wiese / the meadow dat een verslag is van een prachtig project dat herman en zijn vriendin susanne in hun woonplaats Eschenau (Duitsland) in 1986 begonnen: een stuk zwaar overbemest grasland weer zijn natuurlijke rijkdom teruggeven. Daartoe moest in eerste instantie wel degelijk stevig gehandeld worden. De graslaag, product van industriële landbouw, werd verwijderd. Maar daarna hoefde er eigenlijk niet meer zoveel. Ze zaaiden wel nog planten in de molshopen en in de door wilde zwijnen omgewoelde aarde. De natuur kwam terug, eerst met talloze grassen en kruidachtigen. En daarna de insecten. Nu zag ik er ook schietwilg staan. Als herman de natuur verder haar gang laat gaan zal er zelfs bos komen. Wat belangrijk is: bij herman wordt een hooiland kunst en kan kunst bestaan uit de blaadjes die hij opraapt op zijn land.
Daar kun je heel moeilijk over doen. Al snel beland je dan in een semantische dwaaltuin. herman heeft er vaak opgewezen dat hij absolute grenzen – tussen binnen en buiten, jij en ik, en tussen natuur en cultuur – constructies van het denken vindt. Ze zijn niet per se dé werkelijkheid. Vanuit dat vertrekpunt, dus zonder die rationele begrenzingen, wordt de wereld, om niet te zeggen de kosmos, een stuk groter.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=gTWWdlHSsaY&w=560&h=315]
Zie hermans ‘statement’ in het filmpje. Zijn respect strekt zich ook uit tot de niet-menselijke natuur. Hij groet de bomen bijna met een indiase namasté. Dat betekent letterlijk ‘ik buig voor jou’ maar wordt vaak uitgelegd als ‘ik buig voor het licht in jou’. Wat herman hier doet is zijn verbondenheid uiten.
Op het internet is een Duits filmpje van herman te zien waarin hij zegt ‘be happy ist mein mantra’. Is het niet zo dat je in jouw diepste geluk, alles en iedereen wil laten delen? Het is grenzeloos.
geef een reactie
Monumentaal boek over land art | BuitenPlaatsen
[…] Dus ze neemt de intellectuele broddeltuinen van Charles Jencks wel op in haar boek, maar het wieseproject (vervuild landbouwgebied wordt weer soortenrijke natuur) van herman de vries niet. Compleet is […]
herman de vries all & no thing | BuitenPlaatsen
[…] jaar zal herman de vries (1931) Nederland vertegenwoordigen op de Biennale in Venetië. Nu is veel werk van hem te zien in […]
Het beekje stroomt vanzelf | BuitenPlaatsen
[…] Wageningen is op dit moment op twee plekken werk te zien van herman de vries en Carlijn Mens. Die laatste maakt indrukwekkende houtskool tekeningen (alweer houtskool, is dit […]