Na het bezoek aan Sissinghurst wilde ik natuurlijk weten hoe andere ‘great houses’ zich redden. Op Montacute, dat aanbevolen wordt als ‘magnificent Elizabethan house surrounded by a stunning formal garden’, sprak ik wederom een medewerker van The National Trust.
Het is wat grof, maar mijn eerste vraag was maar meteen of het complex (huis, tuin en park) zichzelf kan bedruipen en wat de belangrijkste inkomsten zijn. Het antwoord op de eerste vraag is ‘only just’. Maar toch. Allleen al het scheren van het groen – er zijn heel beroemde ‘wobbly hedges’ op Montacute – zou Staatsbosbeheer voor problemen stellen. Eenvoudig omdat de organisatie niet gefinancierd wordt om dit soort verfijnd beheer uit te voeren. Om nog maar te zwijgen over het onderhoud van de talloze gebouwen,  priëlen, fonteinen, balustraden …
Op Montacute komt het meeste geld binnen uit de verkochte entreekaartjes. National Trustleden hebben gratis toegang, maar het huis krijgt van de centrale organisatie, waaraan ook het lidmaatschap betaald is, 3 pond 45 p. per bezoeker. Wie niet lid is, betaald voor huis en park 10 pond 50 p. Meteen bij de kassa kun je al kiezen of je daar een ‘gift aid’ van wil maken en 12 pond wil betalen.
Die bedragen zijn fors maar kennelijk is er een publiek dat daar geen moeite mee heeft. Wat maakt dat men wil betalen voor Montacute? Het heeft, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Sissinghurst, geen legendarische bewoners gehad. Toch is, om het in marketingtermen uit te drukken ‘de merknaam geladen’. Dat komt omdat Montacute ‘figureerde’ in beroemde films zoals Sense and Sensibility (check vanaf 1uur 48 minuten) en The Hound of the Baskervilles.[youtube http://www.youtube.com/watch?v=uHUxyZ6DST0?rel=0&w=420&h=315]
Daarnaast heeft het huis een belangrijke collectie Elizabethaanse portretten te leen van The National Portrait Gallery en is er een beroemde particuliere textielverzameling ondergebracht.

Bij Staatsbosbeheer, en ook bij andere terreinbeherende organisaties, zit dat allemaal anders. Omdat decennia lang de financiering alleen voor het groen geregeld was, werden de grote huizen meestal direct in de erfpacht gedaan. Dan leverden ze nog iets op. Bovendien kwamen die huizen meestal zonder inboedel in ons bezit. We kennen een geschiedenis van gescheiden wegen. Rood (gebouwen), groen (tuinen, park en landschap) en goud (interieur) weer tot eenheid smeden is een enorme opgave. Vooral ook omdat in allerlei beleid die eenheid maar mondjesmaat onderkend wordt en van van echte boter bij de vis zelden sprake was of is.

Nu vind ik zelf dat zaken van algemeen belang (zoals natuur en cultuur) uit de algemene middelen (belasting) betaald moeten worden. Ik vind het de rijksverantwoordelijkheid van een beschaafd land. Dat lijkt in eerste instantie veel te kosten, maar er zijn genoeg wetenschappelijke berekeningen die uitwijzen dat florerende natuur en cultuur de schatkist enorme bedragen opleveren. Staatsbosbeheer meer als de Trust te laten werken, zoals je wel vaker hoort? Lood om oud ijzer. Laat de ministeries van OCW en EZ sámen eens voor het algemeen belang kiezen.