Sla dit blog vooral over als je de nieuwe Dan Brown nog wil lezen.

In 2050, zo vermoeden de VN is de wereldbevolking gegroeid tot 9 miljard mensen. Andere bronnen reppen van 12 miljard. Het verschil komt omdat het nog onduidelijk is in hoeverre je aannemelijke vruchtbaarheidscijfers moet corrigeren met hogere sterftecijfers als gevolg van vergrijzing in het Westen. Maar dan nog, de groei van de wereldbevolking is hard gegaan: in 1804 waren er één miljard wereldbewoners, in 1927 twee, eind jaren vijftig drie, in 1987 vijf, in 1999 zes en in 2011 zeven miljard bewoners.

Voor de schurk Zobrist, die Dan Brown voor zijn nieuwe roman Inferno creëerde, is de aanname dat de aarde geen draagkracht heeft voor de exponentieel groeiende wereldbevolking, het uitgangspunt om rigoureus in te grijpen. Zobrist baseert zijn idee op theorieën die al in 1798 door Thomas Robert Malthus gepubliceerd zijn. (Een latere druk zou de meest geciteerde worden, vandaar dat het bij Dan Brown een negentiende eeuwse theorie heet). De Britse demograaf ging er vanuit dat de groei van de economie nooit de groei van de wereldbevolking zal kunnen bijhouden. Voor Malthus was het duidelijk: arme mensen, die hun gezin niet zouden kunnen voeden, moeten geen kinderen nemen. Abortus en voorbehoedmiddelen of onthouding zouden ook kunnen helpen maar niet veel. Uiteindelijk zouden gigantische rampen pas weer voor nieuw evenwicht zorgen.
Zobrist is geneticus en houdt er allerlei overtuigingen op na over Transhumanisme: de mens die zichzélf verbetert door techniek. Voor hem en zijn aanhangers is dat een logische uitkomst van de evolutie. Maar om van Transhumanisme echt een succes te maken, is er tijd nodig en Zobrist vreest dat die er niet meer zal zijn vanwege de overbevolking.
Nu denkt de lezer bijna het hele boek door dat Zobrist de wereldbevolking zal uitdunnen door de builenpest te verspreiden. Maar Dan Brown heeft iets veel eleganters bedacht voor hem: een virus dat zich razendsnel via de lucht verspreidt maar geen mensen doodt. Het verandert menselijk DNA waardoor ‘at random’ een op de drie mensen onvruchtbaar wordt. En alle mensen geven dat DNA weer door aan volgende generaties.

Niet alleen vraagt Dan Brown met zijn thriller aandacht voor het probleem van de overbevolking, hij durft ook de vraag die daarachter vandaan komt te stellen: is technologie wel neutraal? Het meest gehoorde antwoord op die vraag is natuurlijk ‘ja’, het is afhankelijk van wie de technologie in handen heeft of zij ten goede of ten kwade wordt aangewend. Maar is dat wel zo?
Je kunt stellen dat technologie alleen maar zo’n vlucht heeft kunnen nemen omdat ze meelift op het kapitalisme, met zijn eis van voortdurende groei. En als iets de draagkracht van de aarde in gevaar brengt dan is het wel het consumptiepatroon dat door het kapitalisme wordt aangejaagd. Vaak wordt dan gedacht dat de oplossing ligt in een nieuwere technologie die de schade die de oude veroorzaakte, teniet moet doen. Voorbeeldje: in 1990 kwam de Amerikaanse National Research Council naar buiten met het idee om honderdduizenden tonnen ijzerpoeder over de oceanen te sproeien om algengroei te stimuleren die vervolgens koolstofdioxide vastlegt. Tja, als je zo het broeikaseffect wil bestrijden…

In Inferno wordt nog even het idee geopperd dat de oplossing voor de virusaanval van Zobrist een tegenaanval zou kunnen zijn die het DNA opnieuw zou veranderen. Dat idee wordt niet uitgewerkt, je hebt immers geen idee wat dát weer teweegbrengt.

Zou het (nog) waar zijn wat Gandhi zei: “The world has enough for everyone’s need, but not for everyone’s greed.” Ook voor ons 9 miljarden?