Terwijl ik herinneringen ophaalde aan projecten met kunstenaar Sjoerd Buisman, moet men in Coda in Apeldoorn al heel hard aan de slag geweest zijn met het samenstellen van zijn overzichtstentoonstelling. De kunstenaar ‘zit 45 jaar in het vak’ vandaar dat eerbetoon én een nieuwe publicatie die thema’s behandelt die belangrijk zijn in het oeuvre van de kunstenaar. Verschillende daarvan besprak ik al in mijn vorige blog gewijd aan Buisman, zoals de spiraalvorm en de phyllotaxis (de bladstand).

Beide zijn uitingen van het wiskundig genie van de natuur. Alhoewel, als ik het zó zeg dan lijkt het alsof er een opzettelijkheid schuilt in de perfectie van de wendingen van een slakkenhuis of de spiraalsgewijs rond de stengel geordende bladeren van een plant. Organiseert de natuur zichzelf zo? Nou blijkbaar. En dient dat alles een doel? Of is het gewoon zoals het is omdat het praktisch is en de logische uitkomst is van de evolutie?

Er zijn bèta-wetenschappers en musicologen die het veel beter kunnen uitleggen dan ik maar het komt er op neer dat maatverhoudingen uit de kunsten, wiskundige series als de Fibonaccireeks en ordeningsprincipes die je in de natuur waarneemt, overeenkomen. ‘Totall faszinierend’ zoals een Duitse vriend placht te zeggen. En om er nog een schepje bovenop te doen: het begon allemaal met sterrenstof of Gods Geest die over de wateren zweefde. (Heb ik geen volgers meer van mijn blog als ik zeg dat ik een combinatie niet uitsluit?).

In Coda kun je de kunstenaar volgen vanaf zijn vroegste experimenten waarin hij de groeikracht in de natuur onderzocht – denk bijvoorbeeld aan al die ‘mishandelingen’ die een wilg te beurt kunnen vallen, zonder dat het de boom echt lijkt te schaden. Sterker nog, hij lijkt er wel raad mee te weten. Iedereen heeft weleens zo’n boom gezien die prikkeldraad waar hij ooit tegenaan stond, volledig in zijn groei heeft opgenomen. Buisman fotografeerde ze door het hele land en ging zelf kijken wat er gebeurt als je een populier bijvoorbeeld horizontaal laat groeien.

Maar dat kende ik allemaal wel Het spannendste was voor mij zijn nieuwe werk. Al een paar jaar is Buisman geïnteresseerd in de fractaal. Dat is (ik volg wikipedia): ‘een wiskundige figuur die zelfgelijkend is, dat wil zeggen opgebouwd is uit delen die min of meer gelijkvormig zijn met de figuur zelf.’ De kunstenaar maakte in 2012 wonderschone fractalen van maretak. Uitgangspunt vormen forse exemplaren van de daadwerkelijke plant. Maar de natuurlijke vertakking werd door de kunstenaar als het ware voorzien van een contrapunt; hij bracht aan elk uiteinde van een takje zelf nóg een takje aan. En soms giet hij dan het geheel in brons. In Coda hangt een kanjer aan de muur die hij voorzien heeft van een wit patina, dat ligt als poedersneeuw op het zacht glimmende brons.

In het boek dat bij de tentoonstelling verscheen, noemt Chery Duyns de kunstenaar ‘betoverd door de natuur’. Het omgekeerde is ook waar.