Wie een overzicht toont van natuurkunst nu, kan niet om bio-art heen. De kunststroming waarbij veranderingen worden aangebracht in levende materie. In het Fotomuseum in Den Haag geen lichtgevend konijn, maar wel de embryo’s van zebravisjes waarin algen geïnjecteerd zijn. Het idee van de Amerikaan Adam Zaretsky is om uiteindelijk een nieuw organisme te creëren dat zelfvoorzienend is. In dit geval hoopt hij een stap in die richting te zetten doordat zijn creatuur niet hoeft te eten omdat de ‘algenelementen’ energie uit zonlicht halen.

Ik heb er geen verstand van maar in dit geval komt het geheel op mij eerder over als ideeënkunst dan als levensvatbaar experiment. Maar wie weet, de kunstenaar liet mij een dik dossier zien met daarin de correspondentie met verschillende ministeries. Zaretsky heeft namelijk vergunning aangevraagd om zijn zebravisjesmetalgen uit te zetten in de vrije natuur – uitslag in september.

Zaretsky’s werk roept een heleboel vragen op. Vanuit religieuze hoek wordt er bij bio-art (maar ook bij de zuivere wetenschap) altijd het verwijt ingebracht dat de mens niet voor God mag spelen. Veel niet-gelovigen vinden het vaak ook unheimisch. Misschien speelt er in hun meningvorming nog ergens een Frankensteinscenario op de achtergrond mee? Zo gek is dat niet. Het zou niet de eerste keer zijn dat bij een nieuwe ontwikkeling in de biologie, chemie of farmacie de politiek, de wetenschap en het bedrijfsleven een kongsi vormen die het publiek eerst geruststelt en vervolgens een humanitaire of natuurramp veroorzaakt.

Je zou je ook kunnen afvragen, stel Zaretsky is succesvol, van wie is het zebravisjemetalgen dan? Kun je het patenteren? In Zaretsky’s vaderland heeft het bedrijf Monsanto bijvoorbeeld gentechnologisch aan sojaplanten gesleuteld die vervolgens zeer resistent zijn. Niet tegen insecten maar tegen het gif waarmee je de insecten en onkruiden doodt. Monsanto, dat belooft de honger uit de wereld te helpen, is eigenaar van het sojazaad én van het bestrijdingsmiddel…

Tenslotte kun je natuurlijk nagaan dat wanneer je dit allemaal met zebravisjes kunt doen, er ook nagedacht wordt wat bij mensen mogelijk is.

Nu presenteert de kunstenaar zijn ‘schepping’ in de kast van een oude speelautomaat. De knoppen werken nog en je kunt ‘communiceren’ met de embryo’s door er vreselijke geluiden op af te vuren. Als het waar is dat planten (en je hoort het ook wel eens over de ongeboren vrucht van de mens) toch het best reageren op barokmuziek, dan vraag ik mij af wat Zaretsky hier aanricht.

Heel spannend is het werk van Driessens en Verstappen. Zij werken met een 3D-printer. Dat is op zich niet meer vernieuwend maar hun machine is uitgerust met het programma Accretor. Dat zorgt ervoor dat er vormen gemaakt worden die niet door mensen bedacht zijn. De kunstenaars (zijn ze dat dan nog wel?!) tonen prachtige kristalvormen.

Waar sommige kunstenaars zich in de voorste linies van de technologische ontwikkelingen bevinden, zijn er anderen die terug naar de natuur gaan, letterlijk. De Fin Antti Laitiven verbleef vier dagen zonder welke hulpmiddelen dan ook in de natuur. Zelfs onze lichamen doen dan stads aan. En heel kwetsbaar. Ik vind het een stoere actie van Laitiven en het zegt mij persoonlijk meer dan de overpeinzingen van een filosoof als Bram van de Klundert die in een luxe tent in de wildernis verbleef.

O, jee. Ik zou een hele maand kunnen bloggen over wat er allemaal te zien is in Den Haag!