Deze tekst bevat spoilers
“Then a strange blight crept over the area and everything began to change. Some evil spell had settled on the community: mysterious maladies swept the flocks of chickens; the cattle and sheep sickened and died. Everywhere was a shadow of death. The farmers spoke of much illness among their families… On the mornings that had once throbbed with the dawn chorus of robins, catbirds, doves, jays, wrens, and scores of other bird voices there was now no sound; only silence lay over the fields and woods and marsh.”
Dit zijn de woorden van Rachel Carson die in 1962 met haar boek Silent Spring (Een dode lente) een revolutie veroorzaakte in het denken over de relatie tussen mens en natuur. In eerste instantie weggezet als ‘alarmist’, toonde zij onomstotelijk aan dat overdadig gebruik van landbouwgif leidt tot ophoping (bioaccumulatie) van die troep in planten, dieren en uiteindelijk ook mensen.
Je krijgt het koud van een zin als ‘only silence lay over the fields’. Er zit een echo in van het bijbelse ‘en stilte lag op de vloed’, waarmee de tijd van voor de schepping beschreven wordt.
Stel je voor dat de lente uitblijft? Dat is het thema in de Belgische film La Cinquième Saison. In een klein boerendorp in de Ardennen is het winter en blijft het winter. Er vliegen geen bijen meer uit, het graan ontkiemt niet, de bomen komen niet in blad. Het traditionele kerstbomenvuur, waarmee de winter verjaagd wordt, wil niet branden…

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=I0kUtdsgiig?rel=0&w=560&h=315]Er ontstaat schaarste, er wordt gehamsterd. “Solidariteit” blijkt “van voorbij gaande aard te zijn.” De film brengt heel akelig in beeld hoe de gemeenschap uit elkaar valt. Sommige mensen trekken weg, maar of het elders beter, of überhaupt anders is, wordt niet duidelijk. Anderen bidden tot God maar ook dat wil niet helpen.
Beschaving en verlichting blijken niets te betekenen als je honger hebt. Uiteindelijk wordt besloten dat de aanhoudende winter een mensenoffer vraagt. Het wil echter niet lukken om de oude orde, met een rondgang van de seizoenen, af te smeken.
Ondanks de zware thematiek is Het Vijfde Seizoen een wonderschone film. De Standaard sprak van on-Belgisch, zoals we in Nederland ook alles wat heel goed is ‘haast on-Nederlands’ noemen.
La Cinquième Saison doordringt je van onze afhankelijkheid van de natuur en van de rampen die volgen als de verhoudingen te zeer verstoord worden. De film laat in het midden waarom de lente dood is, en voorkomt daarmee een al te vette moraal.

Nadat ik de film gezien had, was ik blij met de merel die weer terug is in mijn tuin en loert op zijn wat ruïneuze nest van vorig jaar. Toch echt een teken dat de lente komt.