Bosbouw en Staatsbosbeheer, die twee horen bij elkaar. In 2010 haalden we negen miljoen (op een totale begroting van 140 miljoen) van onze inkomsten uit de verkoop van hout. Ik moet me er eens in verdiepen hoe de houtoogst bij Staatsbosbeheer precies werkt. Worden er grote percelen bos in een keer uitgegeven en dan door bedrijven gerooid? Het beeld van de boswachter met bijl en zaag zal wel niet meer zo heel erg kloppen. (Blog volgt!)

Sinds enkele jaren heeft Staatsbosbeheer producten van eigen hout, zo hebben we een robuuste bijzettafel (alleen nog in douglas, eik is uitverkocht)  die een groot verkoopsucces is. Dat past helemaal bij de nieuwe consument met zijn ‘think global, act local’ adagium en zijn roep om zaken die ‘puur’ zijn. (Dat laatste woord is door marketeers afschuwelijk misbruikt, waardoor je het nu eigenlijk niet meer kunt gebruiken).  

Maar het kan nog geïnspireerder. De Engelse Sylva Foundation, een promo-club voor alles wat met bosbouw te maken heeft, voert onder de titel OneOak een geweldig project uit.

Het begon allemaal met een 222 jaar oude eik in het bos van Blenheim Palace. De boom was aangeplant om ooit geoogst te worden en in januari 2010 was het zover. In het bijzijn van 250 schoolkinderen werd de eik geveld. Precies een jaar later kwamen diezelfde kinderen weer op Blenheim om allemaal een eikenboompje te planten. Samen kunnen die uitgroeien tot een nieuw eikenbos.

Maar dat was niet alles. OneOak, de naam zegt het al, wil duidelijk maken wat je allemaal kunt doen met het hout van één eik. De lijst is indrukwekkend. Van onderdelen voor een huis en een boot tot bestek en kommen. Er werd door vooraanstaande ontwerpers meubilair gemaakt. Met de verzamelde houtsnippers bleek je een huis zes weken te kunnen verwarmen en zelfs het zaagsel ging niet verloren. Kok Raymond Blanc (twee Michelin sterren) gebruikte het om zalm te roken die in zijn eigen restaurant geserveerd werd.

In een reizende tentoonstelling, die nu Blenheim Palace aandoet, wordt alles getoond wat OneOak opleverde. Eerder deze maand trok de expositie op een andere locatie in vier dagen tijd 25.000 bezoekers.

In de stad Utrecht vindt op dit moment een project plaats dat de relatie mens – boom – hout poëtischer belicht. Het gaat om een prachtinitiatief van drie kunstenaars, verenigd in Tafelboom. De kunstenaars waren geraakt door hoeveel een boom eigenlijk betekent voor mensen: “Een boom die je altijd zag staan vanuit je raam, een boom waaronder je voor het eerst een kus gekregen hebt, of een boom die langer in de stad woont dan jij en die je vertelt welk seizoen er voor de deur staat. Als een boom na jaren van trouwe dienst gerooid wordt, verdwijnt hij met al zijn herinneringen uit het straatbeeld.”

Tafelboom geeft stadsbomen een tweede leven. In 2011 was de aftrap met de boomwachtersdag: Kunstenaars tekenen een dag lang hun belevenissen op bij een boom die gerooid moet worden. Daarna volgden de zaagdagen toen de bomen in planken werden gezaagd. Op verschillende plekken in de stad zijn drooghuizen ingericht waar het hout al wat uitwerkt zodat het later gebruikt kan worden.

Een van die drooghuizen staat op de binnenplaats van het Centraal Museum. De planken zijn zo gestapeld dat je goed kunt zien dat de kern van de boom rot was. Mooi, hoe zo’n holle hartvorm ontstaat. Zoals de grote Engelse landschapsarchitect Humphry Repton in 1803 al zei: “The man of science and of taste will…discover the beauties in a tree which the others would condemn for its decay.”

In 2013 zullen van de verzaagde bomen tafels gemaakt worden. Hierbij werken kunstenaars en buurtbewoners samen. Uiteindelijk, in september, keren de ‘tafels terug naar waar ze ooit als boom gestaan hebben’.

Nu nog niet aan de orde, maar ik droom wel van een mooi project voor de monumentale (maar zieke) rode beuk op Elswout. Alhoewel, helemaal niets doen, dat zou ook spannend zijn. Zien hoe dood hout leeft. In de achttiende eeuw gebeurde dat al. Van William Kent wordt zelfs gezegd dat hij complete dode bomen liet herplanten in de parken die hij ontwierp. Kunnen we nog zó romantisch zijn?