Mode en natuur, dat lijkt een wat ongemakkelijke combinatie. Ze zijn wat je in het Engels strange bedfellows noemt. Of toch niet?

Op mijn middelbare school deed een kwalijk bedoelde term de ronde: biologieschoenen. Daarmee werden niet alleen daadwerkelijke schoenen bedoeld (van die door en door degelijke) maar er werd ook een persoon mee terzijde geschoven als ‘niet hip’. Die puberale wreedheid leek wel te berusten op iets wat iedereen kon waarnemen: wie echt biologie ging studeren (of iets in Wageningen, Delft, op De Uithof of in Twente) was niet geïnteresseerd in mode.
Op dit (veel te) grove onderscheid,tussen hip en niet hip, drijven tal van Amerikaanse high school films en programma’s als Beauty and the nerd. Je zou het bijna voor waarheid aannemen, dat ‘natuurmensen’ niks van kleding snappen en dat mode voor leeghoofden is.

Toch is natuur, biologie en zelfs natuurtechniek voor enkele van de beste modeontwerpers een belangrijke inspiratiebron. En dan doel ik niet op de designers  die eco-katoen, een bloemenprintje of diervrij nepleer gebruiken.

De veel te vroeg gestorven Alexander McQueen (1969-2010) zei: “I have always loved the mechanics of nature and to a greater or lesser extent my work is always informed by that.” Mechanics of nature, daar draait het hier om.

Naar mijn idee zijn er grofweg drie soorten couture. Allereerst is er de ‘opplakmode’; op een bepaalde vorm worden voor het effect versieringen aangebracht. Maar er is ook een mode die ontworpen is als architectuur; gestructureerd en opgebouwd om de mens heen. En tenslotte is er een mode die haast geen mode meer is; ze lijkt van binnenuit gevormd. McQueen bedient zich van alle drie de vormen. Kijk maar.

Dit is een registratie van zijn laatste show, Plato’s Atlantis. We zien schubben, klauwen, bladeren, schedels, pantsers, tentakels, kreeftenpoten en schoenen als koraalriffen. De ene keer als louter versiering, dan als een constructie rond een model maar McQueen schept ook een soort nieuwe organismen. Hier is de verbeelding aan de macht. De ontwerper heeft weleens verteld dat hij bezig was met het idee van devolutie, het tegenovergestelde van Darwins evolutie. Stel je voor dat het proces van eencellig diertje tot mens in omgekeerde volgorde plaatsvindt. Met al die vreemde (onderwater)wezens als tussenstadia.

En moeten we de titel van de show, Plato’s Atlantis, zien als een verwijzing naar onze tijd: een hoge beschaving die ten ondergaat? Dat durf ik niet te zeggen.

Gevraagd naar zijn gelukkigste momenten antwoordde McQueen: als ik aan het scubaduiken ben. Hij hield van die aquatische natuur die hij aantrof. En deed er iets geniaals mee.

Morgen meer mode!