Foto: Mathijs Overeem

Grauwe luchten, gure wind, vallende bladeren en regen; de herfst begint nu echt haar intreden te doen. Wanneer je toch het gure weer trotseert kan je zomaar ineens een hoog en scherp “psrieee” uit het luchtruim horen. De echte vogelaars herkennen het meteen, de koperwiek is weer terug! Ieder najaar is het horen of het zien van je eerste koperwiek toch weer een bijzonder momentje. Wanneer deze Scandinavische lijster weer opduikt in de Lage Landen weet je dat de herfst echt begonnen is!

Noormannen

De koperwiek is een lijster die broedt in de uitgestrekte bossen van Scandinavië en Rusland. Je zou hem kunnen verwarren met de zanglijster. Maar, als je goed kijkt zie je al snel dat deze vogels een uitgesproken crèmekleurige wenkbrauwstreep hebben; en valt de prachtige kenmerkende koperkleurige vlek onder de vleugels op. Hier heeft deze fraaie lijster dan ook zijn naam aan te danken.

Nu de dagen korter worden voelen de koperwieken aan dat het tijd is om richting het zuiden te vertrekken. Miljoenen vogels zullen deze oktobermaand op de wieken gaan en koers richting Midden- en Zuid-Europa zetten. Wanneer ze de juiste wind in de rug hebben kunnen er zomaar honderdduizenden vogels per dag ons land binnen vliegen. De grootste aantallen vliegen in de nacht. Heb je een goede nacht, dan hoor je bijvoorbeeld tijdens het uitlaten van je hond continu de kenmerkende “psrieee” roep hoog uit vanuit het duistere luchtruim klinken. Bij een goede wind blijven de vogels meestal tot het einde van de de ochtend gestaagd door vliegen. Daarna duiken ze naar beneden om uit te rusten en weer goed bij te eten. Dit is nodig! Als ze hier aankomen kan het zomaar zijn dat ze in 1 nacht de afstand over zee van Zuid-Noorwegen naar Nederland hebben afgelegd! Deze etappe bestaat al snel uit een dikke 600 kilometer! Dit kost de vogels veel energie en vet.

Bessen zijn de sleutel

In de wintertijd bestaat het dieet van de koperwiek met name uit bessen en wormen. Staatsbosbeheer zet eropin om de bossen in en rondom de Biesbosch zo gevarieerd mogelijk in te planten. Hier voor wordt gebruik gemaakt van een breed scala aan verschillende inheemse boom- en struiksoorten. Dit wil zeggen dat deze soorten van oorsprong voorkomen in Nederland, en thuishoren op de vette kleigrond in de Biesbosch. Zo vind je in gebieden als het Lijnoorden, de polderbossen in de Oostwaard, de Elzen en in de Louisa- en Cannemanspolder ook veel oer-Hollandse bessenstruiken die thuishoren in dit landschap. Denk bijvoorbeeld aan de eenstijlige meidoorn, lijsterbes, sleedoorn en de vlierbes. Deze struiken hebben het hele jaar door hoge waarden voor veel verschillende soorten flora-en fauna. Zo vormen de bessen een belangrijke voedselbron voor doortrekkende zangvogels als de koperwiek. Maar ook andere vogelsoorten als bijvoorbeeld de merel, kramsvogel, zanglijster, spreeuw of zwartkop snoepen graag een besje mee. Dat terwijl deze dichte struiken in het voorjaar en zomer een veilige slaap- en broedplek zijn voor veel zangvogels; en ze met hun bloesem in het voorjaar duizenden insecten voorzien van nectar.

Zelf een koperwiek zien

De eerste koperwieken komen nu net ons land binnen gevlogen. De komende weken zullen de aantallen snel toenemen. De piek van de koperwiekentrek ligt meestal rond half oktober. Maar, je kan ze de hele winter door tegen komen. Nederland is namelijk ook een van de meest noordelijke overwintergebieden voor deze vogels. Je kunt ze dan overal tegenkomen. Van hartje Biesbosch tot in je eigen achtertuin. Zoals je hebt gelezen maak je dus extra grote kans wanneer er bessenstruiken aanwezig zijn. Mocht je dus een vogelronde door de Biesbosch maken, maak dan zeker even een tussenstop rondom het uitkijkpunt over de Petrusplaat of in de Louisa- en Cannemanspolder. Hier maak je grote kans deze Scandinavische schone zelf in de kijker te krijgen.