Door het hoge water is er veel afval langs de oevers aangespoeld. Een groep opruimhelden zet zich door weer en wind in voor een schonere Biesbosch.

Door het recente hoge water is er in Nationaal Park De Biesbosch weer veel afval aangespoeld. Glazen en plastic flessen, slippers, scheepsbenodigdheden zoals touwen en heel veel wattenstaafjes spoelden langs de oevers van de Beneden en Nieuwe Merwede aan. Een groep vrijwilligers van Staatsbosbeheer zette zich de afgelopen weken veelvuldig in om het afval uit het gebied te halen. Door weer en wind, regen en kou haalden deze opruimhelden al 5,5 kuub plus drie volle aanhangwagens afval in de Biesbosch op. Ze voorkwamen hiermee dat het afval verder het gebied in spoelde en uiteindelijk uiteen kon vallen in minuscuul kleine en schadelijke microplastics.

Tegenwoordig worden er in ons voedsel steeds meer microplastics gevonden: stukjes plastic die kleiner zijn dan een halve centimeter en vaak niet meer zichtbaar voor het blote oog. Erg schadelijk en niet alleen voor de flora en fauna. Ook in ons voedsel worden tegenwoordig (micro)plastics gevonden.

Opruimhelden
“Grootschalige opruimacties zijn in een natuurgebied als de Biesbosch vrij lastig te plannen. We hebben in het voorjaar te maken met broedseizoen. Tijdens die periode (die loopt van 15 maart tot eind juni) kunnen we, om verstoring te voorkomen, het gebied niet in. Na het broedseizoen blijkt grondig opruimen ook lastig, omdat de begroeiing van onder andere brandnetels, bramen en Reuzenbalsemien dan vaak metershoog staat. En in de winterperiode hebben we te maken met perioden van hoogwater waardoor de oevers regelmatig niet bereikbaar zijn”, lichten de boswachters toe. “We zijn daarom erg blij met de enorme inzet van onze opruimhelden die sinds afgelopen zomer zijn gestart. Met deze relatief kleine groep zijn we flexibel om met data en locatie te schuiven en kunnen we echt een slag slaan”.

Handen uit de mouwen steken
De groep opruimhelden bestaat inmiddels uit 17 vrijwilligers. Deze mannen en vrouwen van verschillende leeftijden gaan zo’n twee keer per maand het gebied in om afval op te ruimen. Ze doen dat vaak naast een volledige baan en een druk gezinsleven.

“Met een leuk groepje fanatiekelingen ruimen we op verschillende punten in de Biesbosch het afval op. Afgelopen zomer waren we vooral op recreatiepunten actief. Soms konden we de opruimlocaties met de auto bereiken, maar we zijn ook een aantal keer met een boot onder leiding van een van de boswachters het gebied ingegaan. We merken dat we met een relatief klein clubje toch een groot verschil kunnen maken. Soms halen we veel op en soms maar een klein zakje, maar alles wat je weghaalt, is nuttig. Bovendien ben ik eens in korte tijd naar dezelfde plek gegaan en je merkt dat je dan echt veel minder vindt. Wat schoon is, blijft dus vaak schoon en onze inzet daarin heeft wel degelijk zin”, licht opruimheld Léon Kolthof toe.

Opruimheld Ethel Borggreven-Ploum vult hem aan: “Het is leuk om met gelijkgestemden samen te werken. Je hebt het gevoel dat je echt bijdraagt aan het voorkomen dat afval in nesten en zelfs magen van dieren verdwijnt. Fysiek kan het best inspannend zijn, afhankelijk van hoe lang we op pad zijn. Het is bukken, reiken en pluizen met best wel wat spierpijn nadien! Maar ik blijf dit doen omdat ik het belangrijk vind om hier een bijdrage aan te leveren. Ik zou me er alleen aan kunnen storen, maar ik heb besloten te kiezen om mijn handen uit de mouwen te steken en hierover ook te vertellen aan anderen als ze daarin interesse hebben.”

Veel afval vanwege hoogwater
Momenteel focussen de opruimacties van de vrijwilligers zich vooral op de aanspoelstroken langs de oevers. “Daar vinden we van alles. Naast heel veel plastic treffen we touw en andere scheepsbenodigdheden aan. En we blijven heel veel wattenstaafjes vinden. Iemand vertelde dat die door een overstort van het riool in het water terecht komen. Vreemd toch? Wie gooit nu zijn wattenstaafje in de wc? ”, verklaart Annemarie van den Berg, opruimheld bij Staatsbosbeheer in Nationaal Park De Biesbosch.

Dat er in de Biesbosch ook andere zaken plaatsvinden dan recreëren en genieten van de natuur blijkt wel uit vondsten van de opruimhelden. Léon vond in de Biesbosch al verschillende auto-onderdelen en benodigdheden: “Koplampen, grote oliedrumvaten en weleens een hele voorbumper van een auto. Alsof men aan het racen is geweest en de onderdelen er letterlijk zijn afgevlogen. Bijzonder dat je ervoor kiest om dat in zo’n natuurgebied te gaan doen. Ook vinden we op parkeerplaatsen veel wietzakjes en voorbehoedsmiddelen. En langs de Banddijk hebben we over een lengte van ongeveer een kilometer weleens meer dan 20 lege bierblikjes gevonden. En een volle zak afval. Mensen hebben schijnbaar wel de moeite genomen om hun afval in een zak te doen, maar gooien het dan vervolgens de natuur in. Erg vreemd en onnodig dat je je eigen leefomgeving en natuurgebieden zo vervuilt.”

En hoe reageren de recreanten op de opruimacties? “Vaak zijn de bezoekers positief verrast over onze inzet. Je merkt dat het gewaardeerd wordt. En soms krijgen we ook rare vragen, bijvoorbeeld of we soms een taakstraf hebben. Maar ik ben er juist trots op om met zo’n geel hesje te lopen en mij op deze manier voor zo’n prachtig gebied te kunnen inzetten”, vertelt Léon.

“Weet je, het is gewoon jammer dat het nodig is. Ik vind de achteloosheid waarmee afval in de natuur wordt geworpen écht heel erg verdrietig. Het lijkt zo simpel om je afval mee terug te nemen of om het in de afvalbak te gooien, maar dat is het voor een deel van de mensen blijkbaar niet. We zijn de aarde op zoveel manieren aan het uitputten. Door opruimheld te zijn kan ik een bijdrage leveren aan het bewerkstelligen van de veerkracht van de natuur, bewustwording creëren bij anderen… Dát is waar ik trots op ben”, vertelt Ethel.

Te gast in een natuurgebied
“Wat mij in de maanden dat ik nu als opruimheld in het gebied aan de slag ben het meest verbaast? Dat recreanten de fout vaak bij een ander lijken te leggen. Ze geven aan dat er geen afvalbakken in het gebied staan. Maar is dat een reden om het afval maar gewoon te laten liggen? Je neemt het toch ook mee het gebied ín? Neem het dan gewoon ook weer mee naar huis”, vertelt Annemarie.

Afgelopen zomer trof Annemarie samen met een aantal opruimhelden op een recreatiestrandje in de Aakvlaai allerlei plastic confetti aan. “Hoe bedenk je zoiets in een natuurgebied! Ik verbaas me daar echt over. Ik heb het gevoel dat sommige mensen denken het recht te hebben om maar van alles te doen en zich niet bewust zijn van de consequenties die hun acties teweeg brengen. Dit soort plastic is heel lastig weg te halen doordat het allemaal kleine snippers zijn. Ze lossen niet zomaar op en komen in magen van dieren terecht. Wat ik zou willen meegeven aan bezoekers? Je bent als recreant te gast in een natuurgebied; gedraag je dan ook zo. Neem de spullen die je mee neemt het gebied in, gewoon ook weer mee naar huis. Een schonere Biesbosch begint tenslotte bij ons allemaal.”

Meehelpen? Geef je op voor de grote opruimactie op zaterdag 9 maart
Wil je zelf ook een steentje bijdragen aan een schoner Nationaal Park De Biesbosch? En vind je het leuk om buiten je handen uit de mouwen te steken?

Op zaterdagochtend 9 maart vindt er een grootschalige opruimactie plaats. Vanuit verschillende toegangspoorten (Drimmelen, Dordrecht en Werkendam) vertrekken we met boten of een bus naar de oevers om daar afval op te ruimen. Wil je ook meehelpen? Meer informatie en aanmelden, kan via onze site: www.staatsbosbeheer.nl/biesbosch-schoon