Thomas van der Es, Boswachter Ecologie in de Biesbosch, heeft een blog geschreven over Nachtrust in 'Hotel de Biesbosch'.

Dat de Biesbosch een gebied is waar je lekker kan eten is vast wel bekend, maar wat vast niet iedereen weet is dat je er ook heerlijk veilig kunt slapen. Althans als je kokmeeuw, oeverzwaluw, spreeuw, kolgans, kleine zwaan, wulp, aalscholver of grote zilverreiger bent… Zomaar wat vaste gasten van ‘hotel de Biesbosch’. Het waterrijke Nationaal park is in de wijde omgeving van essentieel belang voor tal van vogels om er veilig te nacht door te brengen. Een groot deel doet dat op het water, maar ook boomskeletten, hoogspanningsmasten en rietkragen bieden opties. Iedere soortgroep heeft net weer andere eisen. De belangrijkste redenen voor deze verzamelingen rond zonsondergang zijn rust en veiligheid. Het water houd mensen en roofdieren ‘automatisch’ op afstand.

Gakkende ganzen

In de namiddag en avond vliegen v-formaties en lijnen uit de hele wijde omgeving richting grote wateren om er te overnachten. Aan het gegak is dan te horen of het om grauwe ganzen , rietganzen of kolganzen gaat. Het ietwat blaffende geluid van de brandgans is ook erg kenmerkend. De Alblasserwaard, Hoeksche Waard , Zonzeelse Polder en de omgeving van Drimmelen zijn ongelofelijk belangrijke foerageergebieden voor deze wintergasten. Ik woon zelf aan de rand van het gebied en ik kan hier intens van genieten. Tweemaal daags zijn we getuige van een bijzonder fenomeen, wat voor ons heel gewoon lijkt, maar uniek is in Europa! Alles hangt wel een beetje af van de situatie ten oosten van Nederland. Het merendeel van deze vogels heeft zijn en haar broedgebied diep in Noordoost Europa en Rusland liggen. De Nederlandse delta is hun winterdomein. Ik ben ook super benieuwd wat er de komende dagen gaat gebeuren! Sneeuw nadert vanuit het noordoosten en grote delen van Duitsland verdwijnen onder een dik sneeuwpakket. Voedsel is dan onbereikbaar voor deze soorten en dit moet beweging richting Nederland veroorzaken. Spannend!

Tellen met vrijwilligers

Al ruim tien jaar tellen vogelaars rondom de Biesbosch deze stromen ganzen. De professionele begeleiding is in handen van Albert de Jong van SOVON Vogelonderzoek Nederland. Zo word het gebied in november en januari omsingeld met vogeltellers. Op ruim 12 punten staan dan ruim voor zonsopkomst mensen met verrekijkers en telescopen de slaapgasten op te wachten. Een mooi, maar soms ook een fris moment!  Slapende ganzen zitten over het algemeen vooral in de nieuwe delen van de Biesbosch. De Noordwaard, maar ook de Zuiderklip en de Korte-en Lange Ambacht zijn heel belangrijke slaapplekken. Door deze structurele tellingen krijgen we als Staatsbosbeheer ook in beeld welke plekken in het winterseizoen en gedurende de nacht extra kwetsbaar zijn voor bepaalde activiteiten.

Volgeboekt met vorst

Mocht het aanstaande week van echt winterweer komen zal de Biesbosch nog belangrijker worden voor slapers en eters. Zo bleek ook in de winters 2011-2013. In korte tijd vroren toen de sloten, meren en plassen dicht. Daar houden grote zilverreigers niet van. Die willen open water, zeker gedurende hun nachtrust. Open water behoud je in de Biesbosch door de zoetwatergetij en dynamiek.  Een indrukwekkend fenomeen deed zich toen voor, ruim 1000 grote zilverreigers brachten hun rust door in de Biesbosch. De aantallen ganzen namen enorm toe. ‘Hotel de Biesbosch’ met haar winterrust en veiligheid was toen volledig volgeboekt. Ik ben benieuwd of we dat weer eens gaan beleven!

Thomas van der Es

Boswachter Ecologie in de Biesbosch