Staatsbosbeheer heeft deze zomer de 35-jaar oude iconische vogelwachtershut op palen op de Engelsmanplaat vervangen door een nieuwe wadwachtpost van accoya-hout. Zaterdag 10 september werd voor deze mijlpaal van het project Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen een klein feestje op de plaat gevierd. De directeur van Vogelbescherming Nederland, Fred Wouters, onthulde hierbij de klinkende Friese naam voor de post: ‘De Kalkman’.

In voorjaar en zomer waken vrijwillige vogelwachters van Staatsbosbeheer over de Engelsmanplaat, een onbewoonde zandplaat in de Waddenzee tussen Ameland en Schiermonnikoog. Ze telden vanuit het ‘oude huisje’ 35 jaar lang de wadvogels en ontvingen tijdens laagwater honderden geïnteresseerde bezoekers per jaar. De nieuwe wadwachtpost is niet alleen hoger, hij staat ook 800 meter oostelijker op de plaat dan de oude. Een stuk dichter bij de vaargeul naar Schiermonnikoog en daarmee beter voor het invulling geven aan goed gastheerschap aan wadvaarders en -lopers. Ook is er nu meer rust op de belangrijke broed- en rustplekken op de Engelsmanplaat en het Rif.

Uitdagende klus
De wadwachtpost is ontworpen door architect én vogelwachter Niko Hoebe en in elkaar gezet door bouwbedrijf Bruinsma. Het ontwerp is niet alleen aansprekend en opvallend, maar ook bijzonder duurzaam. De post ligt vol zonnepanelen en heeft een opvangsysteem voor regenwater. Zowel de afbraak van de oude hut als de bouw van de nieuwe wadwachtpost vonden plaats in een periode waarin doortrekkende wadvogels afwezig zijn. Het was een uitdagende klus voor aannemer Oosterhof Holman; ze konden namelijk alleen werken bij daglicht en bij laagwater. Documentairemaker Hans den Hartog, bekend van ‘De Vogelwachter’ heeft deze intensieve periode in juni-juli vastgelegd in een korte film.

Waarom is rust belangrijk?
De Waddenzee is van levensbelang voor miljoenen vogels. Ze brengen er de winter door, broeden er in de zomer, of maken er een tussenstop op hun trektochten van en naar het Hoge Noorden naar Afrika. Ze moeten bijtanken en uitrusten. Doen ze dat niet, dan hebben ze niet genoeg energie om jongen groot te brengen of overleven ze lange tochten niet. Voor de broedvogels op het Rif en foerageerders op Engelsmanplaat is genoeg rust absolute noodzaak. Van april t/m september zien vrijwillige vogelwachters van Staatsbosbeheer daarop toe. Daarbuiten is het de Waddenunit die jaarrond toezicht houdt.

Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen
Het project ‘Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen’ van Vogelbescherming Nederland, Staatsbosbeheer en andere natuurorganisaties is gestart om de komende jaren de omstandigheden voor broedende, rustende en foeragerende vogels in het waddengebied sterk verbeteren. Tegelijkertijd wordt het kijken naar vogels gestimuleerd. Doel is enerzijds meer rust creëren voor vogels door nieuwe broedplaatsen en hoogwatervluchtplaatsen in te richten. Anderzijds wil het project bezoekers meer van wadvogels laten genieten door natuurbeleving dichterbij te brengen. De filosofie erachter is: hoe meer mensen genieten van vogels en natuur in de wadden, hoe groter de steun voor behoud en herstel. Uniek aan het plan is dat bezoekers van het waddengebied beter worden gefaciliteerd om van vogels te genieten. Onder meer door ze te verleiden ‘andere paden in te slaan’ en door bijzondere kijkplekken te creëren, waar je zonder verstoring optimaal en soms dichtbij van vogels kan genieten. ‘Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen’ is mede mogelijk gemaakt door het Waddenfonds; deze organisatie is ook voor 75% financier van het deelproject Engelsmanplaat.  De overige 25% is voor rekening provincie Fryslân en Staatsbosbeheer. De organisaties zijn de Waddenunit van EZ dankbaar voor het vele heen- en weer varen tijdens de sloop en bouw.