Deze week is het landelijk open monumentendag. Een mooie gelegenheid om u mee te nemen naar de de Linies van Doesburg. Rondom Doesburg liggen oude vestingwallen, opgedeeld in de Hoge- en de Lage Linie. Een verdedigingswerk dat dateert uit de 18de eeuw en sinds 1966 een Rijksmonument. Kijk mee in de rijke geschiedenis van de Linies en het heden als natuurgebied.

Terug in de tijd

Rond 1700 zijn de vestingwallen van Doesburg ontworpen door de bekende vestingbouwer Menno van Coehoorn. De vestingwallen waren bedoeld om de stad goed te kunnen verdedigen. De wallen zijn volgens het ontwerp van Coehoorn gerealiseerd tussen 1700 en 1760. Maar de tijd heeft daarna zeker niet stil gestaan en heeft de geschiedenis meer sporen in het landschap nagelaten. De geschiedenis in een notendop.

1237: Doesburg krijgt stadsrechten en breidde in 1343 de stad verder uit. Er worden grachten, muren, torens en poorten gerealiseerd.

1672: Het rampjaar, Nederland krijgt 4 oorlogsverklaringen te verwerken. In Juni capituleert Doesburg en trekken de Fransen de stad in. De Fransen ontmantelen de vestingwerken.

1697: Nadat de Fransen zijn vertrokken bleef Doesburg over zonder verdedigingswerken. De Staten Generaal geeft opdracht aan Menno van Coehoorn voor het ontwerpen van vestingwallen, De Hoge- en Lage Linie worden gerealiseerd.

1923: De vestingstatus van Doesburg is bij koninklijk besluit opgeheven.

1940 – 1945: De Tweede Wereldoorlog, de Duitse bezetter legt een stelsel van loopgraven aan en een tankgracht.

1949: De schade van WOII wordt gerestaureerd en het ‘westen’ raakt in de ban van de Koude Oorlog. Op de Hoge Linie wordt een toren, onderdeel van een netwerk, geplaatst voor het spotten van Russische vliegtuigen.

Deze rijke geschiedenis heeft haar sporen op meerdere manieren nagelaten op de Linies. Wilt u meer weten over de cultuurhistorie van deze verdedigingswerken, kijk dan op www.vestingdoesburg.nl  of ga mee met een excursie. Zie daarover onderaan deze blog meer.

Natuur en cultuur

Na de functie als verdedigingswerk zijn de Linies nu in beheer en eigendom van Staatsbosbeheer. Voor de boswachters van team Achterhoek maakt de rijke geschiedenis van de Linies het beheren extra bijzonder en leuk, maar ook uitdagend. De combinatie van natuurwaarden beheren én zorg dragen voor de cultuurhistorie van het gebied vraagt om balans en maatwerk. Bomen die dreigen om te vallen worden bijvoorbeeld gezaagd, om te voorkomen dat ze omvallen met kluit en zo de wallen beschadigen. Vrijwilligers helpen daarbij. De hoge en lage Linie zijn leefgebied voor uiteenlopende flora en fauna. Van otters die zwemmen in de grachten tot bloeiende grasklokjes op de grazige wallen.

vrijwilligers

Sinds 2015 is een groep enthousiaste vrijwilligers actief met beheeractiviteiten op met name de Hoge Linie. Zelfs deze blog heeft u te danken aan vrijwilliger Cor. Inmiddels zijn nu – anno 2024 – meerdere delen van dit deel van het vestingwerk weer zichtbaar en herkenbaar van buitenaf en helpen de vrijwilligers bij het jaarlijks beheer en onderhoud. Denk aan het snoeien van de hagen of het knotten van de wilgen. Op diverse punten langs de openbare weg én een fietspad over de dijk naar Olburgen staan mede dankzij de gemeente Doesburg nu informatiepanelen. Daarop staat informatie over de flora, fauna én historie van De Linies vermeld.

De Linies bezoeken?

Op de Lage linie loopt een wandelpad, goed te combineren met een wandeling door het historische centrum van Doesburg. Op de Hoge Linie is geen vrije toegang. Wel is het mogelijk om onder leiding van een gids deel te nemen aan een rondleiding op de Hoge Linie. In samenwerking met het Doesburgs streekmuseum De Roode Tooren worden deze  georganiseerd, evenals vogelexcursies. Het aantal rondleidingen is beperkt. Kijk voor meer informatie op www.roodetooren.nl/vestingwandelingen/  . Of breng de Hoge Linie een bezoek tijdens de open monumentendag. https://bezoek-doesburg.nl/Open-Monumentendag-2024