Bij een rondwandeling door een bos zal het je vast wel eens zijn opgevallen, gekleurde stippen op de bomen. Die stippen zijn het resultaat van de blesser. Blessen (=het markeren van bomen, tegenwoordig vaak met een gekleurde stip) is een belangrijk onderdeel van het bosbeheer. Tijdens blessen wordt het (toekomstig) beheer zichtbaar gemaakt op de bomen. Dat bepaald mede hoe een bos zich gaat ontwikkelen. Daarom geen klusje om 'zomaar' even te doen.

Die stippen op de bomen zorgen regelmatig voor nieuwsgierige vragen. Tijdens het schrijven van deze blog kwam ik er achter dat het lastig is om bleswerkzaamheden in tekst samen te vatten. In het achterhoofd zit dan toch, ‘ja maar…’, ‘als zus dan zo…’, bij die ene boomsoort of op die plek zit het net even anders etc. etc. Blessen is een vak en maatwerk bij uitstek. De achterliggende motivatie om de boom te laten staan of te zagen kan zó verschillen per locatie. Toch doe ik een poging om in het kort jullie mee te nemen in het blessen van A tot Z.

Beginnen bij het begin

Het ene bos is het andere niet, er is veel variatie. Naaldbomen of loofbomen, jonge bomen of oude bomen, weinig ondergroei of juist veel ondergroei, dicht bos of open bos etc. Meten is weten. Eens in de zoveel jaar laten we metingen uitvoeren, daar komen statistieken uit rollen die een goed objectief beeld geven van het bos en de ontwikkeling. Maar net zo belangrijk zijn de gegevens die komen uit het veldbezoek waarbij we met eigen ogen de bosontwikkeling waarnemen.

Beheer keuzes maken

Beleidskaders en doelen van een organisatie worden vertaald naar beheerplannen die de richtlijnen bepalen voor het bosbeheer. Bossen van Staatsbosbeheer hebben meerdere functies. Het zijn ecosystemen en leefgebied voor bomen, planten en dieren, ze dragen bij aan een gezond (leef)klimaat, zijn een plek voor recreanten om van de natuur te genieten en een bron van duurzaam hout. Het kan per bosvak verschillen op welk van die functies meer of minder accent wordt gelegd.

Het bos in met de spuitbus

Zijn de (bos)gegevens in beeld en de beheerkaders bekend, dan is het tijd om te gaan blessen. Gewapend met spuitbus het bos in. Door te blessen worden plannen vertaald naar de praktijk. Binnen de afgesproken kaders in combinatie met de kennis van de blesser. Een brede kennis van bos, individuele boomsoorten en (bos)ecologie is belangrijk om beheerdoelen te kunnen vertalen naar juiste maatregel op de juiste plek. Bosbeheer is vooruitdenken, je moet nu nadenken over de toekomst.

Stippen

Voor een buitenstaander is het misschien een wirwar aan stippen, maar voor bosbeheerders is het een duidelijke taal. Voor wie er nog niet bekend mee is, hieronder een eerste kennismaking met wat die stippen kunnen betekenen. Deze kleurenafspraken zijn gangbaar maar lokaal worden ook wel andere kleuren gebruikt. Het is maar net wat er is afgesproken. Ook goed om te weten, niet altijd alle bomen worden gemarkeerd. Soms gaan er maar een paar bomen uit, dan markeer je alleen de bomen die weg gaan. Soms markeer je alleen de bomen die blijven staan. Ook daar is het weer afhankelijk van de situatie.

• Blauwe stip = toekomstboom. Een boom die we graag willen behouden voor de toekomst. Er kunnen uiteenlopende redenen zijn om deze boom te markeren. Een aantal voorbeelden:
  • De boom is een zaadbron (een zaadbron = een volwassen boom die je laat staan met het doel zaden te verspreiden zodat er in de toekomst meer jonge bomen van die soort opkomen).
  • De boom is van ecologisch toegevoegde waarde.
  • De boom heeft een rechte stam kan in de toekomst worden gezaagd voor kwaliteitshout.
• Rood/oranje stip = zagen. De reden om een boom te zagen varieert. Een aantal voorbeelden:
  • Er staan veel bomen te dicht op elkaar (=dunnen).
  • Door een boom (of bomengroep) te zagen komt er licht op de bodem zodat er weer jonge bomen ontkiemen (=verjongen).
  • Een boom heeft een rechte stam voor (kwaliteits)hout.
  • De boom zorgt voor onveilige situaties, een zieke boom langs een wandelpad of weg bijvoorbeeld.
• Witte stip = ecologische waarde. Een aantal voorbeelden:
  • De boom bevat holtes van spechten of een roofvogelnest.
  • Er zit een dassenburcht.
  • Er is een groeiplaats van bosvegetatie die we willen beschermen.
• Rode/oranje verticale strepen = uitrijpaden. Bosbeheer gaat meestal met bosbouwmachines. Door altijd dezelfde paden te gebruiken blijft de schade aan de bosbodem door machines beperkt tot alleen de uitrijpaden.

Meer weten over blessen?

Hopelijk heeft deze blog een beetje inzicht gegeven in wat er schuil gaat achter al die stippen. Mocht je meer willen weten over blessen?

21 april 2023 van 15:00 tot 16:30 organiseren we in Ruurlo een informatieve excursie over de bleswerkzaamheden (en bosbeheer) in Ruurlo. Aanmelden is nodig en vol=vol. Wil je je aanmelden? Mail naar achterhoekpubliek@staatsbosbeheer.nl.