Gele bieslelie: nieuwe invasieve exoot in de Delta
Gele bieslelie foto H. van Pelt
De gele bieslelie (Sisyrinchium californicum) is een nieuwkomer in Zeeland. De eerste exemplaren werden in 2007 gevonden langs een poel op de Schotsman. Ondertussen staat deze uit Noord-Amerika afkomstige plant op meerdere natte, schrale orchideeënweitjes als die van de Grevelingendam, Dwars in de Weg en het Groot Vroon van Dishoek. Dit leuke oeverplantje – gewoon te koop bij het tuincentrum – lijkt zich invasief te gedragen en neemt snel in aantal toe.
Wat zijn invasieve exoten?
Invasieve exoten zijn planten, dieren en micro-organismen die door toedoen van de mens in een nieuw leefgebied terecht zijn gekomen. Oorspronkelijk horen ze hier niet thuis. Niet alle exoten zijn invasief. Soorten die zich in het nieuwe leefgebied kunnen gaan vestigen én verspreiden noemen we een invasieve exoot, zij kunnen zich snel aanpassen aan de nieuwe omgeving.
Schade voor de natuur
Invasieve exoten, als de gele bieslelie, concurreren met inheemse soorten om leefruimte. In extreme gevallen kan de invasieve soort een gebied geheel overwoekeren (denk aan soorten als reuzenberenklauw, Amerikaanse vogelkers en Japanse duizendknoop) en grote gebieden geheel bedekken.
Nu nog zeldzaam in Nederland
Op dit moment komt de gele bieslelie op een kleine vijftig plaatsen voor in Nederland, waaronder acht locaties in Zeeland. Dit klinkt nog niet alarmerend, maar de verwachting is dat deze soort snel uitbreidt. In 2017 telden we op het Groot Vroon 1 exemplaar, in 2018 zagen we 2 pollen en nu in 2020 al meer dan 45 kleine en grotere pollen. Deels in het water, meestal op de oever, maar ook op de hogere, droge delen van het natuurgebied bij Dishoek. In de Grevelingen hebben we al een locatie met meer dan 2000 exemplaren.
Herkennen
De gele bieslelie is makkelijk te herkennen. Deze lelie bloeit met opvallende stervormige gele bloemen vanaf april tot in de zomer maar kan ook nog wat nabloei hebben in de herfst. Hij is (half) wintergroen, de bladeren zijn zwaardvormig, zijn lichtgroen van kleur en worden aan de randen paars in de herfst. Ze groeien op vochtige, schrale zandgronden, vaak in combinatie met orchideeën en andere zeldzame soorten.
Melden
Invasieve exoten vormen wereldwijd een bedreiging voor de inheemse natuur. Daarom zijn er internationale afspraken gemaakt. Volgens de Convention on Biological Diversity dient elk land, voor zover mogelijk en passend, de introductie van exoten die bedreigend zijn voor ecosystemen te voorkomen en reeds gevestigde soorten te beheersen of uit te roeien.
Wat betreft de gele bieslelie vragen we jullie om de plant te melden op waarneming.nl. Dan zullen de betreffende boswachters beslissen of deze oeverplant verwijderd kan worden voordat het onze zeldzame inheemse natuur overwoekerd.
geef een reactie
H Bense-Ott
Plantje in mijn tuin aanwezig.
Mee gebracht van tuinenreisje Groei en Bloei 2021
Zal t verwijderen ui mijn tuin
Kerkstraat 66C Wognum
Nel Nugteren
Beste boswachter (s),
Kunt u mij uitleggen waarom er wel “alarm” wordt geslagen, maar vervolgens niet wordt ingegrepen? Hier is weer een voorbeeld: in 2017 was er 1 gele bieslelie en in 2018 twee. ” de verwachting is dat deze zich snel gaat verspreiden) . Nu gaat het inmiddels over duizenden! Vroeg ingrijpen is toch veel effectiever? Zo gaat het steeds, er wordt gewaarschuwd (helaas vaak zonder goed herkenbare foto van de boosdoener) en dan wordt het stil. Jaren later blijkt het uit de hand te lopen/niet meer te bestrijden. Een andere optie is: laat maar gebeuren en geniet van wat er wel groeit en bloeit al is het niet inheems. Dat zeg ik niet van harte maar al dat slechte nieuws vergalt mijn plezier in de natuur (inheems of uitheems) enorm. Met vriendelijke groet, Nel Nugteren
boswachtermarijkelieman
Dag mevrouw Nugteren,
veel (tuin)planten vinden een plekje in de natuur, vaak onbewust door zaad wat is blijven hangen aan schoenen of uit jaszakken, soms bewust door het vrijlaten van vissen waarmee invasieve exoten als watercrassula, waterpest etc. in de natuur terecht zijn gekomen. Lang niet alle (tuin)planten vormen een probleem, ik ken plekken met een aantal exemplaren vrouwenmantel en op andere plekken groeien duizendschonen en narcissen. Vaak blijft dit aantal stabiel, soms varieert dat, afhankelijk van een strenge winter of droge zomer.
De gele bieslelie was een onbekende plant in Nederland. Als wij in 2018 wisten dat het een invasieve exoot is, die onze andere zeldzame planten verdringt, dan hadden we hem zeker weggehaald. Helaas, was dat toen niet bekend. Collega’s die de planten ook in hun terrein hadden gaven aan dat de plant daar niet woekerde, het aantal planten was al jaren min of meer hetzelfde en op één locatie was de plant geheel verdwenen. Toen wij er achter kwamen dat de gele bieslelie bij ons wel aan het woekeren was, hebben we alarm geslagen, juist om andere terreinbeheerders te waarschuwen. Toen bleek dat de plant toch ook op andere locaties in Nederland flink aan het woekeren geslagen was, maar ook dat er nog steeds locaties zijn waar het stabiel is.
Laten gebeuren is voor ons geen optie, we hebben de plicht om onze zeldzame soorten als moeraswespenorchis, stijf ogentroost, parnassia etc te beschermen én de plicht om exoten aan te pakken. Niet alleen voor de instandhouding van de biodiversiteit, maar ook zodat alle Nederlanders kunnen genieten van onze mooie natuur.
Marijke
Boswachter Marijke Lieman
Dag mevrouw Nugteren,
veel (tuin)planten vinden een plekje in de natuur, vaak onbewust door zaad wat is blijven hangen aan schoenen of uit jaszakken, soms bewust door het vrijlaten van vissen waarmee invasieve exoten als watercrassula, waterpest etc. in de natuur terecht zijn gekomen. Lang niet alle (tuin)planten vormen een probleem, ik ken plekken met een aantal exemplaren vrouwenmantel en op andere plekken groeien duizendschonen en narcissen. Vaak blijft dit aantal stabiel, soms varieert dat, afhankelijk van een strenge winter of droge zomer.
De gele bieslelie was een onbekende plant in Nederland. Als wij in 2018 wisten dat het een invasieve exoot is, die onze andere zeldzame planten verdringt, dan hadden we hem zeker weggehaald. Helaas, was dat toen niet bekend. Collega’s die de planten ook in hun terrein hadden gaven aan dat de plant daar niet woekerde, het aantal planten was al jaren min of meer hetzelfde en op één locatie was de plant geheel verdwenen. Toen wij er achter kwamen dat de gele bieslelie bij ons wel aan het woekeren was, hebben we alarm geslagen, juist om andere terreinbeheerders te waarschuwen. Toen bleek dat de plant toch ook op andere locaties in Nederland flink aan het woekeren geslagen was, maar ook dat er nog steeds locaties zijn waar het stabiel is.
Laten gebeuren is voor ons geen optie, we hebben de plicht om onze zeldzame soorten als moeraswespenorchis, stijf ogentroost, parnassia etc te beschermen én de plicht om exoten aan te pakken. Niet alleen voor de instandhouding van de biodiversiteit, maar ook zodat alle Nederlanders kunnen genieten van onze mooie natuur.
Marijke
Henk Groenewoud
Dag Marijke, een belangrijk signaal! Misschien een idee om dit om te werken tot een artikeltje voor Nature Today, om een groter publiek te bereiken?
boswachtermarijkelieman
Dag Henk, dat is een goed idee. Bij navraag bij de Provincie Zeeland, afdeling exoten, bleek dat er landelijk nog erg weinig over deze plant bekend is. Zelf vond ik het echter belangrijk om mensen nú te informeren en vragen om locaties te melden zodat we er beter op kunnen anticiperen. En niet pas gaan ingrijpen als het plaag is, het zou ontzettend jammer zijn als onze prachtige Zeeuwse orchideeënweitjes vol zouden lopen met de gele bieslelie. Ik neem contact op met Nature Today, groetjes Marijke