Fort Vuren

Gisteren verleende het Werelderfgoedcomité de werelderfgoedstatus aan de Hollandse Waterlinies, die bestaat uit de Stelling van Amsterdam (sinds 1996 als werelderfgoed) en de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW). De NHW neemt in het Rivierengebied een belangrijke plaats in, met iconische gebouwen als fort Pannerden en fort Asperen. De status is fantastisch nieuws: we hebben nu wereldwijde erkenning voor deze unieke verdedigingslinie.

Kers op de taart

De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) vormt een prachtig nationaal landschap en is een beschermd Rijksmonument. Het strategische watermanagementsysteem en de militaire bolwerken zijn uniek in de wereld. In 2011 zorgden de linieprovincies Utrecht, Gelderland, Noord-Brabant en Noord-Holland in samenwerking met het Rijk dat de NHW in 2011 op de voorlopige lijst kwam te staan voor een UNESCO-nominatie. Nu, tien jaar later beloont het werelderfgoedcomité het harde werk. Deze toekenning  is de beste garantie voor behoud en bescherming van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dit betekent ook internationale erkenning voor het unieke verhaal van de NHW.

Zo werkte de Nieuwe Hollandse Waterlinie

Het doel van de NHW was namelijk het verdedigen van het rijke Westen van Nederland tegen vijandige aanvallen, met water als bondgenoot. Ons land legde het grotendeels in de 19e eeuw aan. De linie loopt van Muiden tot aan de Biesbosch. Met een uitgekiend stelsel van sluizen en dammen kon het leger het land onder water zetten (inunderen). De waterstand hoefde niet heel hoog te zijn, een laag water tot ongeveer kniehoogte was al genoeg. Hierdoor liep de vijand vast als hij te voet of ter paard door het gebied kwam. Maar het was ook weer te ondiep om te bevaren. Op hoge plekken die boven het water uitstaken, verrezen forten. De linie was tot 1940 een onneembare vesting. Maar met de komst van de gevechtsvliegtuigen raakte het op slag achterhaald… Na WOII werden de forten afgesloten en kreeg de natuur decennialang vrij spel. Het resultaat: groene oases met een rijkdom aan dieren en planten. De NHW heeft relatief ongeschonden de tand des tijds doorgestaan. Inmiddels hebben veel forten een tweede leven gekregen  en kan iedereen ze bewonderen.

Staatsbosbeheer en militair erfgoed

Vanaf 1960 kreeg Staatsbosbeheer veel forten in eigendom omdat Defensie ze afstootte. In de NHW beheren we in totaal 15 forten en 2.000 hectare natuurgebied. Uiteraard zijn er meer waterlinies waar we als eigenaar en/of beheerder actief zijn. Staatsbosbeheer beschouwt professioneel monumentenbeheer als een van zijn kerntaken. We willen de monumenten in hun landschappelijke context beheren, benutten en beleefbaar maken voor het publiek.

Ode aan de Hollandse Waterlinies

Dit jaar eren we met meerdere partijen alles wat Nederland op het gebied aan landschap te bieden heeft met een landelijke campagne ‘Ode aan het landschap’. Hierin zetten we ook de Hollandse waterlinies in het zonnetje. Wil je  er daarom zelf op uit om de Hollandse Waterlinies te ontdekken? Kijk dan op Ode aan het Landschap/hollandewaterlinies voor de hele programmering of boek een fortensafari die we in dit themajaar organiseren.